Wyrok SN z dnia 25 listopada 2015 r., sygn. IV CSK 29/15

W przypadku stosunków trójstronnych przy badaniu nienależnego świadczenia z powodu braku kauzy i kwestii wystąpienia bezpodstawnego wzbogacenia należy uwzględnić, że podstawa prawna (kauza) świadczenia istnieje między innymi podmiotami niż strony stosunku przysporzenia (zapłaty) i wadliwość kauzy, a w konsekwencji nienależność świadczenia ocenia się nie według tego stosunku, lecz z punktu widzenia stosunku prawnego, z którego wynikał obowiązek zapłaty, a to, kto się wzbogacił kosztem spłacającego ocenia się według stosunku, z którego wynikał spłacony dług.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)

SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)

SSN Bogumiła Ustjanicz

Protokolant Izabela Czapowska

w sprawie z powództwa P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w D. przeciwko Bankowi [...] o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 25 listopada 2015 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 4 lipca 2014 r.,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 lipca 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony powodowej od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego powództwo "P." spółki z.o.o. przeciwko Bankowi [...] o zasądzenie kwoty 501 480,63 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia.

Sądy ustaliły między innymi, że w dniu 18 kwietnia 2008 r. Sąd zatwierdził układ zawarty między nie uczestniczącą w obecnym procesie M. spółką z o.o. a jej wierzycielami. W dniu 15 września 2008 r. strona powodowa zawarła z M. umowę w sprawie nabywania wierzytelności tej spółki celem ich wzajemnej kompensaty. Zgodnie z umową powódka miała skupywać zobowiązania spółki M. wynikające z zatwierdzonego układu, wymienione w załączniku do umowy. Spłacone długi miały być pożyczką udzieloną tej spółce przez powódkę lub miały zostać zaliczone na poczet jej zobowiązań wobec spółki. W dniu 28 listopada 2008 r. zakończone zostało postępowanie upadłościowe toczące się wobec spółki M.