Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2014 r., sygn. II UK 90/14

Samo stwierdzenie, że umowa cywilnoprawna wykonywana jest w imieniu i na rzecz dającego zlecenie nie uprawnia do wniosku, że nie może być ona zawarta w ramach prowadzonej przez zleceniobiorcę działalności gospodarczej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący)

SSN Zbigniew Korzeniowski

SSA Anna Szczepaniak-Cicha (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku P. P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O. z udziałem Powiatowego Lekarza Weterynarii w K. o ubezpieczenie społeczne, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 grudnia 2014 r., skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 20 sierpnia 2013 r.,

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 14 marca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ustalił właściwe ustawodawstwo w zakresie ubezpieczeń społecznych dla P. P., stwierdzając podleganie ustawodawstwu polskiemu w okresie od 1 marca 2009 r. do 31 marca 2010 r.

Sąd Okręgowy w O. wyrokiem z dnia 1 marca 2013 r. oddalił odwołanie P. P. i zasądził koszty zastępstwa procesowego na rzecz organu rentowego. Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczony prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług weterynaryjnych, leczenia i profilaktyki zwierząt od 1 grudnia 1990 r. Decyzją z dnia 2 stycznia 2009 r. Powiatowy Lekarz Weterynarii w K. wyznaczył lekarza weterynarii P. P. do wykonywania w imieniu Inspekcji Weterynaryjnej w K. czynności związanych z badaniem zwierząt i ich mięsa, z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia oraz do zastępowania osoby wyznaczonej do wykonywania tych samych czynności w innym obwodzie terenowym. Na podstawie tej decyzji w dniu 2 stycznia 2009 r. doszło do zawarcia pomiędzy Powiatowym Lekarzem Weterynarii w K. a P. P. umowy zlecenia, mocą której P. P. przyjął do wykonywania czynności związane z nadzorem nad ubojem zwierząt badaniem zwierząt łownych oraz sprawowaniem nadzoru nad rozbiorem i przetwórstwem mięsa, które to czynności zostały szczegółowo opisane w załączniku do umowy. P. P. oświadczył, że posiada odrębny tytuł ubezpieczenia społecznego i nie wnosi o opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zawartej umowy. Strony ustaliły także wynagrodzenie przez odesłanie do przepisów zawartych w odpowiednich rozporządzeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przed zawarciem opisanej umowy P. P. także wykonywał czynności w niej opisane, jednakże na podstawie umów zlecenia, które zawierał jako podmiot prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą. Umowy te nie były objęte obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne czy zdrowotne. W 2009 r. Powiatowy Lekarz Weterynarii w K. nie zgodził się już na zawieranie takich umów z podmiotem gospodarczym, lecz jedynie z osobą fizyczną posiadającą wymagane uprawnienia. W dniu 1 marca 2009 r. P. P. zawarł umowę o pracę na czas nieokreślony z firmą E. w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku lektora szkoleń internetowych. Umowa została zawarta w W., a praca miała być świadczona na Litwie. W okresie obowiązywania tej umowy P. P. był w W. tylko jeden raz, we wrześniu 2009 r., rozdawał wówczas ulotki i zachęcał do szkoleń przypadkowo spotkane osoby posługujące się językiem polskim, gdyż języka litewskiego nie znał. Później już nie wyjeżdżał na Litwę, w Polsce także nie wykonywał żadnych obowiązków na rzecz pracodawcy litewskiego, mimo to co miesiąc otrzymywał z tytułu umowy o pracę wynagrodzenie w kwotach do 100 zł. W dniu 18 marca 2009 r. litewska instytucja ubezpieczeniowa wydała zaświadczenie E 101 LT dotyczące ustawodawstwa właściwego w zakresie zabezpieczenia społecznego stwierdzając, że w okresie od 01.03.2009 r. do 01.03.2012 r. P. P. podlega ustawodawstwu litewskiemu. P. P., powołując się na to zaświadczenie, zwrócił się do Powiatowego Inspektora Weterynaryjnego o odstąpienie od pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne, jednakże zleceniodawca nadal składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odprowadzał. Kolejną umowę zlecenia strony zwarły w dniu 4 stycznia 2010 r., składki na ubezpieczenie zdrowotne nadal były odprowadzane. W dniu 1 marca 2010 r. Powiatowy Inspektorat Weterynarii w K. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wyjaśnienie kwestii ewentualnego zwrotu składek na rzecz P. P. Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Komisja Administracyjna ds. zabezpieczenia społecznego pracowników migrujących wydała w dniu 30 kwietnia 2010 r. zaświadczenie E 101 PL, w którym stwierdziła, że P. P. w okresie od 01.03.2009 r. do 28.02.2010 r. podlegał prawu polskiemu w zakresie zabezpieczenia społecznego. ZUS zwrócił się także do litewskiej instytucji ubezpieczeniowej o derogację zaświadczenia E 101 LT. W marcu 2011 r. Zakład został poinformowany przez instytucję litewską o unieważnieniu zaświadczenia E 101 LT, w konsekwencji tego Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję.