Wyrok SN z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. I CSK 598/13

Dopuszcza się stosowanie przepisu art. 97 k.c. także przy zawieraniu umów na odległość przez osoby funkcjonujące w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługi klienteli, za jakie uważane jest też biuro handlowe.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)

SSN Jan Górowski

SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa T. L. przeciwko S. J. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 6 sierpnia 2014 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 24 lipca 2012 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 28 października 2011 r. Sąd Rejonowy w W. zasądził od pozwanego S. J. na rzecz powoda - T. L. kwotę 4 638,80 zł z ustawowymi odsetkami od 6 czerwca 2010 r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie (powód łącznie domagał się zapłaty 63 364,04 zł) i orzekł o kosztach procesu. Apelację powoda od tego orzeczenia Sąd Okręgowy w W. oddalił wyrokiem z dnia 24 lipca 2012 r. Podstawę faktyczną wyroku stanowiły następujące ustalenia: Powód domagał się zapłaty za dostarczone pozwanemu notebooki. Notebooki te w maju 2010 r. zamówił M. G. sugerując, poprzez zastosowanie papieru firmowego, do którego miał dostęp, że działa w imieniu pozwanego S. J., w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Zamówienia złożył za pomocą faksu, jak również telefonicznie. Pracownik powoda, do którego trafiło zamówienie od M. G., mając wątpliwości, zapytał powoda, czy może je przyjąć. Powód wyraził zgodę. Towar został dostarczony - jego odbiór potwierdzili pracownicy pozwanego. Powód zafakturował notebooki w pięciu fakturach wystawionych w dniach 7 - 21 maja 2010 r. na łączną kwotę 70 365,04 zł. Jako kupujący wskazany został pozwany. Pozwany pismem z dnia 8 września 2010 r. przyznał istnienie roszczenia z tytułu jednej faktury i częściowo je zapłacił, odmówił natomiast zapłaty reszty ceny notebooków, wyjaśniając, że M. G. nie był przez niego umocowany do dokonania zakupu. Sąd Rejonowy przyjął, że powód nie dowiódł umocowania M. G. do zakupienia spornych notebooków w imieniu pozwanego, ponieważ złożenie zamówienia na papierze firmowym pozwanego i przy zastosowaniu jego sprzętu komunikacyjnego (telefon, faks, email) nie potwierdza istnienia takiego umocowania, nie pozwala też na skorzystanie z domniemania pełnomocnictwa na podstawie art. 97 k.c. Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do przyjęcia, że pozwany wiedział o zamówieniach złożonych przez M. G. Podkreślił, że współpraca polegająca na zamawianiu sprzętu elektronicznego nie była zasadniczym polem wzajemnych stosunków stron. Skoro więc pozwany nie potwierdził czynności M. G., poza jedną transakcją, ujętą w fakturze, którą pozwany częściowo zapłacił, umowa sprzedaży notebooków pomiędzy powodem a pozwanym nie została zawarta w szerszym zakresie niż wynika z tej faktury. Oddalając apelację powoda Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji odnośnie nieumocowania M. G. do dokonania zakupów w firmie powoda i niepotwierdzenia zawarcia umowy sprzedaży notebooków, poza wyraźnie wskazaną częścią roszczenia. W jego ocenie odbiór przesyłek przez pracowników pozwanego nie stanowił dowodu przyjęcia świadczenia przez pozwanego. Sąd nie uwzględnił także zarzutu naruszenia art. 69 k.c. w zw. z art. 66 k.c., wyjaśniając, że wcześniej strony nie zawierały między sobą umów sprzedaży towarów. Stwierdził ponadto, że przedsiębiorstwo pozwanego nie obsługuje publiczności, gdyż jego działalność polega głównie na wykonywaniu sieci internetowo - telekomunikacyjnych, co wyłącza możliwość zastosowania art. 97 k.c. Jego zdaniem przepis ten nie stanowi podstawy uznania M. G. za osobę umocowaną do dokonywania czynności prawnych, ponieważ nie składał on nigdy wcześniej u powoda żadnych zamówień w imieniu pozwanego. Sąd odwoławczy nie przychylił się także do stanowiska, że roszczenie jest uzasadnione w oparciu o przepisy art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c., skoro strony nie zawarły ważnej umowy, a powód nie wykazał, że pozwany wszedł w posiadanie towaru pochodzącego od powoda, uzyskując korzyść majątkową jego kosztem. Od wyroku Sądu Okręgowego skargę kasacyjną wniósł powód, który zaskarżył orzeczenie w całości. W skardze opartej na obu podstawach z art. 398 § 1 k.p.c. zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 682 k.c., art. 69 k.c. w zw. z art. 66 k.c., art. 103 k.c., art. 97 k.c. i art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. oraz naruszenie przepisów postępowania - art. 378 § 1 k.p.c., art. 381 k.p.c., art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 386 § 6 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c. We wnioskach domagał się uchylenia zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu lub uchylenia go w części oddalającej powództwo oraz orzekającej o kosztach procesu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w tym zakresie Sądowi pierwszej instancji, z uwzględnieniem kosztów procesu; ewentualnie wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie powództwa w całości wraz z należnymi odsetkami i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za wszystkie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego.