Wyrok SN z dnia 20 lutego 2014 r., sygn. I CSK 264/13

Jeżeli świadczenie zostało już wyegzekwowane ocena czy świadczenie nie wykraczało poza zakres odpowiedzialności dłużnika nastąpić może w drodze postępowania o jego zwrot jako świadczenia nienależnego. Jednak i wówczas ocena, jak kształtuje się ograniczenie odpowiedzialności dłużnika następuje przy zastosowaniu przepisów prawa materialnego.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Barbara Myszka (przewodniczący)

SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)

SSN Hubert Wrzeszcz

w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa przeciwko I.. Spółce z o.o. w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 20 lutego 2014 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 17 stycznia 2013 r.,

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Powód - Skarb Państwa - Minister Skarbu Państwa wniósł o zasądzenie od pozwanej I. Spółki z o.o. kwoty 75 478,66 zł z ustawowymi odsetkami od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty i kosztami procesu tytułem zwrotu nienależnego świadczenia. Powód wskazał, że jako spadkobierca ustawowy A. M., dziedziczący z dobrodziejstwem inwentarza, spłacił na rzecz pozwanego dług spadkowy ponad wartość stanu czynnego spadku.

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2012 r. oddalił powództwo, a Sąd Apelacyjny orzeczeniem z dnia 17 stycznia 2013 r. oddalił apelację powoda od tego wyroku. Sądy ustaliły, że Skarb Państwa dziedziczy z ustawy spadek po A. M. Spadkodawca zmarł w dniu 22 maja 1994 r., w trakcie procesu prowadzonego m.in. przeciwko niemu przez pozwaną Spółkę. W procesie tym, który po śmierci spadkodawcy toczył się z udziałem powoda, wydany został w dniu 9 czerwca 1994 r. nakaz zapłaty zasądzający solidarnie od pozwanych na rzecz Spółki I. kwotę 1.112.082.300 starych zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 1994 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. Mimo zaskarżenia przez Skarb Państwa tego nakazu oraz wydanego następnie wyroku utrzymującego nakaz zapłaty w mocy ostatecznie zapadł wyrok z dnia 11 stycznia 2007 r., którym Sąd Apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Skarbu Państwa na rzecz I. Spółki z o.o. kwotę 111 208,23 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 1994 r. do dnia zapłaty i kwotę 6 790,20 zł tytułem kosztów postępowania, z ograniczeniem odpowiedzialności Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Skarbu Państwa za długi spadkowe, do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku po A. M.