Wyrok SN z dnia 28 maja 2013 r., sygn. I UK 3/13

Nie zachodzi nieważność postępowania w sytuacji, gdy do akt sprawy zostało złożone pełnomocnictwo udzielone (podpisane) przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych bez dołączenia dokumentu potwierdzającego, że dyrektor oddziału został do tego upoważniony przez Prezesa ZUS.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Małgorzata Gersdorf (przewodniczący)

SSN Józef Iwulski

SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania M.R.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z udziałem zainteresowanej W.R. o ubezpieczenie społeczne rolników, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 maja 2013 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 5 czerwca 2012 r., sygn. akt [...]

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 23 marca 2010 r. Sąd Okręgowy w K. - Sąd Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w K. z dnia 16 listopada 2009 r. w ten sposób, że ustalił, iż M.R. w okresie od 1 października 2004 r. do 30 czerwca 2008 r. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, a to art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j.: Dz.U. z 2008 r., nr 50, poz. 291 ze zm.) poprzez jego niezastosowanie, błędną wykładnię i zastosowanie w sprawie art. 5a tej ustawy. Rozpoznając apelację organu rentowego po raz pierwszy Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 16 listopada 2010 r. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie. Na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy od powyższego wyroku, wyrokiem z dnia 12 grudnia 2011 r., sygn. [...], Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie przed Sądem Apelacyjnym i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania, uznając za zasadny zarzut naruszenia przepisów postępowania, skutkujący nieważnością postępowania stosownie do art. 379 pkt 2 k.p.c., polegający na tym że, że Sąd Apelacyjny zaniechał wezwania organu rentowego do uzupełnienia braków apelacji złożonej w jego imieniu przez radcę prawnego W.B., przy braku w aktach sprawy pełnomocnictwa procesowego od organu rentowego dla tego pełnomocnika. Powyższy brak formalny mógł być usunięty potwierdzeniem przez stronę dokonanych przez pełnomocnika czynności, jak przyjęto w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2009 r., III CZP 118/08, OSNC 2009 nr 6 poz. 76, jednakże nie został w tym celu wyznaczony stronie odpowiedni termin. Ponieważ wadliwości powyższej nie dało się konwalidować na etapie postępowania kasacyjnego, koniecznym stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 398 k.p.c. Rozpoznając sprawę ponownie po uchyleniu zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku Sąd Apelacyjny, w pierwszej kolejności zobowiązał organ rentowy do uzupełnienia braków apelacji w trybie art. 373 k.p.c. w związku z art. 130 § 1 k.p.c. oraz art. 89 § 1 k.p.c. poprzez dołączenie pełnomocnictwa udzielonego wnoszącemu apelację radcy prawnemu W.B. W zakreślonym terminie powyższy brak został uzupełniony poprzez dołączenie pełnomocnictwa procesowego udzielonego radcy prawnemu W.B. przez dyrektora A.K., upoważnionego do udzielania pełnomocnictw procesowych przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zgodnie z treścią przedłożonego pełnomocnictwa (pełnomocnictwa - k. 66 i 67 akt sprawy). Uzupełnienie braku apelacji polegającego na nie wykazaniu należytego umocowania w zakreślonym terminie pozwoliło na merytoryczne rozpoznanie tej apelacji. Odnosząc się do zarzutów podniesionych w apelacji Sąd Apelacyjny uznał, że w całości apelacja zasługiwała na uwzględnienie. W ocenie Sądu Apelacyjnego, słusznie organ rentowy zarzucił, że dokonana przez Sąd Okręgowy wykładnia art. 5a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j.: Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) jest błędna. Z niespornego stanu faktycznego sprawy wynikało, że wnioskodawca M.R. od 20 listopada 1995 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegając nadal ubezpieczeniu społecznemu rolników. Od 1 października 2004 r. do 31 grudnia 2005 r. realizował on jednakże zatrudnienie w ramach umowy zlecenia i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniom społecznym stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.). Z kolei zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt 4 tej ustawy, osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania. Podleganie przez rolnika innemu ubezpieczeniu społecznemu zdefiniowanemu w art. 6 pkt 12 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jako ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne określone w odrębnych przepisach, powoduje jego wykluczenie z ubezpieczenia rolniczego (art. 7 ust. 1 in fine oraz art. 16 ust. 3 ustawy). Jedyny wyłom od tej zasady uregulowany został w art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Skarżący zasadnie wywodził, że w wyniku podjęcia zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia wnioskodawca przestał być rolnikiem, o którym stanowi art. 5a ust. 1 tej ustawy, a więc spełniającym warunki do podlegania nadal ubezpieczeniu rolniczemu, a w konsekwencji po zakończeniu wykonywania tej umowy podlegał ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.