Wyrok SN z dnia 7 października 2008 r., sygn. II KK 62/08

1. Przypisania danej osobie współsprawstwa do przestępstwa źródłowego stoi na przeszkodzie przypisaniu mu przestępstwa określonego w art. 299 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej w 2001 r.

2. W postępowaniu kasacyjnym przepis art. 435 k.p.k. stosowany jest jedynie odpowiednio, co nie tylko oznacza, że chodzi o skazanego, wobec którego nie wniesiono kasacji, ale także i o takiego skazanego, co do którego kasacja została wprawdzie wywiedziona, niemniej nie podniesiono w niej zarzutu, który otwiera drogę do uchylenia orzeczenia na jego korzyść, który to zarzut - podniesiony w kasacji dotyczącej innego skazanego, do takiego rezultatu w stosunku do niego doprowadził.. 3. Ponieważ z mocy art. 442 §

3 k.p.k. sąd rozpoznający sprawę ponownie związany jest zapatrywaniami prawnymi sądu odwoławczego, w tym także zapatrywaniami co do kwalifikacji prawnej, w postępowaniu ponownym nie ciąży na sądzie obowiązek uprzedzenia stron o możliwości przyjęcia odmiennej kwalifikacji prawnej niż przyjęta w akcie oskarżenia (art. 399 § 1 k.p.k.), jeśli przyjmuje kwalifikację prawną zgodnie z zapatrywaniem sądu odwoławczego. 

Z uzasadnienia:

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Zasadnym okazał się zarzut obrazy prawa materialnego podniesiony w kasacji obrońcy skazanego O. Z. Zarzutowi obrazy prawa materialnego, to jest art. 299 § 1 i 5 k.k. towarzyszy w tej kasacji zarzut rażącej obrazy prawa procesowego, to jest art. 433 § 1 w związku z art. 440 k.p.k. Ta osobliwa koniunkcja zarzutów wynika zapewne z niesłusznego przekonania autora kasacji, iż sąd odwoławczy - co do zasady - nie jest uprawniony do wyjścia poza granice podniesionych zarzutów, a pozwala mu na to stwierdzenie, że wydane w pierwszej instancji orzeczenie jest oczywiście niesprawiedliwe. To zapatrywanie jest błędne, albowiem wynikające z art. 433 § 1 k.p.k. związanie sądu odwoławczego granicami środka odwoławczego wcale nie oznacza związania granicami podniesionych zarzutów (np. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 maja 2004 r., V KK 381/03, R-OSNKW poz. 856 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 5 stycznia 2006 r., III KK 266/05, R-OSNKW 2006, poz. 47). Tego rodzaju związanie w postępowaniu apelacyjnym - poza wyjątkową sytuacją wskazaną w art. 434 § 1 in fine k.p.k. - nie występuje, w związku z czym nie podniesienie w apelacji zarzutu obrazy prawa materialnego nie jest przeszkodą dla podniesienia takiego zarzutu w kasacji. Ponieważ w rozpoznawanej sprawie wyrok sądu pierwszej instancji zaskarżony został w całości w odniesieniu do oskarżonego O. Z., Sąd Apelacyjny w Ł. powinien był skontrolować także prawidłowość zastosowania prawa materialnego. Jeśli zaś tego nie uczynił, naruszył art. 433 § 1 k.p.k. Jego powinnością było bowiem dostrzec uchybienie, do jakiego doszło w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji i wydać adekwatne do stwierdzonego uchybienia orzeczenie.