Wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2006 r. sygn. II PK 219/05

Ograniczenia wynikające z ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze zm.) nie mają zastosowania do umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 101² k.p.).

Przewodniczący SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

Sędziowie SN: Zbigniew Hajn, Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 kwietnia 2006 r. sprawy z powództwa Pawła K. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu Komunikacji Samochodowej w W. o odszkodowanie, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 2005 r.

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Powód Paweł K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej w W. 72.000 zł tytułem odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2004 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy w Warszawie zasądził od pozwanego Przedsiębiorstwa na rzecz powoda kwotę 18.000 zł z ustawowymi odsetkami od 1 maja 2002 r. do dnia zapłaty. W pozostałej części powództwo oddalił. W uzasadnieniu wyroku przedstawione zostały następujące ustalenia. Powód został zatrudniony w PPKS na podstawie umowy o pracę z dnia 30 kwietnia 2001 r. na czas nieokreślony na stanowisku zastępcy dyrektora do spraw przekształceń własnościowych. W umowie tej przewidziano ośmiomiesięczny okres wypowiedzenia oraz zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, niezależnie od tego, która ze stron dokona wypowiedzenia. W dniu 30 kwietnia 2001r. strony podpisały też umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Zakres „zakazanej” działalności konkurencyjnej określono w § 1 umowy ustalając, że zakaz ten obowiązywał będzie przez okres 12 miesięcy od ustania stosunku pracy, w którym to okresie pracownikowi przysługiwać będzie odszkodowanie w wysokości 6.000 zł miesięcznie, płatne jednorazowo w chwili ustania stosunku pracy. Analogiczne umowy zawarto z 4 pozostałymi pracownikami kadry kierowniczej. Po zmianie na stanowisku zarządcy Przedsiębiorstwa, w dniu 26 listopada 2001 r. strony podpisały aneks do umowy o pracę zmieniający jej § 9 przez skrócenie okresu wypowiedzenia do pięciu miesięcy. Na skutek wypowiedzenia dokonanego przez powoda i zgodnie z tym wypowiedzeniem zaaprobowanym przez pracodawcę, umowa o pracę została rozwiązana z dniem 30 kwietnia 2002 r. Pismem z dnia 25 kwietnia 2002 r. skierowanym do powoda zarządca pozwanego oświadczył, że w związku z brakiem przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji uznaje umowę w tym przedmiocie z dnia 30 kwietnia 2001 r. za nieważną w następstwie czego na podstawie art. 101k.p. uchyla się od obowiązku wypłaty odszkodowania. Powód uznał stanowisko pozwanego za niezgodne z prawem i zażądał wypłaty zagwarantowanego mu w umowie z dnia 30 kwietnia 2001 r. odszkodowania. Odszkodowania nie otrzymał. Sąd pierwszej instancji uznał, że zarzut strony pozwanej dotyczący nieważności umowy jest bezzasadny. Umowa ta podpisana została ze strony pozwanego przez uprawnioną do tego osobę, tj. ówczesnego zarządcę Przedsiębiorstwa, Michała K., który potrzebę jej zawarcia upatrywał w planowanym procesie prywatyzacji Przedsiębiorstwa, jak też w zamiarze uczestniczenia w mającym się odbyć przetargu na obsługę komunikacji miejskiej w W. Ponadto wymóg zawarcia takich umów postawiony był przez Wojewodę M. Powód aktywnie uczestniczył w opracowywaniu procedury prywatyzacyjnej, jak i planu pięcioletniego rozwoju Przedsiębiorstwa oraz przy przetargu ogłoszonym przez Zarząd Transportu Miejskiego. Według Sądu pierwszej instancji, art. 101 § 1 k.p. zezwala stronom, a w szczególności pracodawcy na uznanie, czy zachodzą okoliczności stanowiące podstawę zawarcia umowy o zakazie działalności konkurencyjnej. Natomiast zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2001 r, I PKN 402/00 (OSNP 2003 nr 5, poz. 122), po ustaniu stosunku pracy pracodawca nie może powoływać się na to, iż pracownik nie miał dostępu do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Sąd pierwszej instancji nie zgodził się ze stanowiskiem pozwanej, jakoby przyznanie odszkodowania pozostawałoby w sprzeczności z art. 5 ustawy z dnia 3 marca 2000r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Odszkodowanie z tytułu zakazu działalności konkurencyjnej pozostaje zdaniem Sądu pierwszej instancji poza sferą regulacji tej ustawy.