Uchwała SN z dnia 21 lipca 2006 r. sygn. III CZP 54/06

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)

SSN Gerard Bieniek (sprawozdawca)

SSN Jan Górowski

Protokolant Bożena Kowalska

w sprawie z powództwa "Fadbet" S.A. w Białymstoku

przeciwko Politechnice Białostockiej

o zapłatę,

po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym

w dniu 21 lipca 2006 r.,

zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku

postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2006 r., sygn. akt I ACa 149/06,:

"Czy dokonane z dniem 1 maja 2004 r. podwyższenie stawek podatków od towarów i usług za roboty budowlane pociąga za sobą obowiązek zamawiającego zapłaty ceny netto wskazanej w umowie zawartej przed 1 maja 2004 r. na podstawie ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz.U. Nr 72/2002 r., poz. 664), powiększonej o stawkę obowiązującego w chwili wystawiania faktury wyższego podatku od towarów i usług, bez potrzeby zmiany umowy?"

podjął uchwałę:

Podwyższenie z dniem 1 maja 2004 r. stawek podatku od towarów i usług za roboty budowlane, dokonane ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) nie uzasadnia - bez zmiany umowy zawartej przed 1 maja 2004 r. - obowiązku zamawiającego zapłaty wynagrodzenia netto powiększonego o podatek od towarów i usług według podwyższonej stawki.

Uzasadnienie

Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości wynikło na tle następującego stanu faktycznego:

Strony sporu łączyła umowa o wykonanie robót budowlanych zawarta w dniu 27.02.2002 r. w trybie ustawy z dnia 10.06.1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz.U. Nr 72, poz. 604). Umowa ta była wielokrotnie zmieniona umowami z dnia 27.02.2003 r. oraz z dnia 31.03.2004 r. odnośnie trybu odbioru wykonywanych robót oraz terminu ich wykonania. Strony określiły w umowie wysokość wynagrodzenia za wykonanie robót na kwotę netto 3.456.860,85 zł plus należny podatek VAT w wysokości 7% tj. 241.980,26 zł, co dało wartość robót brutto na kwotę 3.698.841,11 zł. Od dnia 01.05.2004 r. stawka podatku VAT na roboty budowlane wzrosła z 7% do 22% na podstawie ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535). Powodowa spółka - jako wykonawca wystawiając faktury po 1.05.2004 r. uwzględniała podatek VAT wg stawki 22%, natomiast pozwana uiszczała te należności ze stawką VAT w wysokości 7%. Strony umowy prowadziły rozmowy na temat zmiany umowy odnośnie uwzględnienia podatku VAT w stawce 22%, jednak pozwana - jako zamawiający nie wyraziła na to zgody. Po zakończeniu robót powodowa Spółka w dniu 6.09.2005 r. wystąpiła do pozwanej z żądaniem zapłaty kwoty 75.675,86 zł stanowiącej różnicę między podatkiem VAT wg stawki 7% i 22% od kwot wynikających z faktur wystawionych przez powodową spółkę. Odmowa zapłaty tej należności legła u podstaw wytoczenia powództwa o zapłatę w niniejszej sprawie, które Sąd Okręgowy oddalił wyrokiem z dnia 20.01.2004 r. Sąd ten uznał, że zmiana stawek podatku VAT nie zobowiązuje do zapłaty ceny (wynagrodzenia) wyższej, jeśli umowa nie zawierała klauzuli rodzącej takie zobowiązanie. Strony takiej klauzuli nie przewidziały, a brak było zgody stron na zmianę umowy.