Uchwała SN z dnia 27 października 2005 r. sygn. III CZP 78/05

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)

SSA Aleksandra Marszałek

SSN Gerard Bieniek (sprawozdawca)

Protokolant Bożena Nowicka

w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa R. D. S.A. w P.

przeciwko Skarbowi Państwa-Ministrowi Skarbu Państwa i Zakładowi Ubezpieczeń

Społecznych

o odszkodowanie,

po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym

w dniu 27 października 2005 r.,

zagadnienia prawnego przedstawionego

przez Sąd Apelacyjny w W.

postanowieniem z dnia 12 maja 2005 r., sygn. akt (...),

„Czy minister właściwy do Spraw Skarbu Państwa reprezentuje pozwany Skarb Państwa w procesie o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w okresie gdy jednostka ta działała jako centralny organ administracji państwowej?”

podjął uchwałę:

W sprawie o wynagrodzenie szkody wyrządzonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w okresie, w którym Zakład ten był państwową jednostką organizacyjną bez osobowości prawnej, Skarb Państwa reprezentuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.

Uzasadnienie

Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości powstało na tle następującego stanu faktycznego:

W 1996 r. powodowe Przedsiębiorstwo R. D. S.A. w P. zawarło z P.Z.U. (...) S.A. umowę ubezpieczenia swoich pracowników na wypadek śmierci. Od wpłacanej na rzecz zakładu ubezpieczeń należności powodowa Spółka nie odprowadziła składek z tytułu ubezpieczenia społecznego pracowników, kierując się treścią instrukcji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nr 3 z dnia 25.04.1993 r., w której wyjaśniono, że nie są dochodem pracownika i nie wchodzą do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wykupione przez pracodawcę polisy ubezpieczenia na życie pracowników, finansowane ze środków tego pracodawcy. Decyzją z dnia 2.10.1997 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obciążył powodową Spółkę obowiązkiem zapłaty tych składek wraz z należnymi odsetkami. Odwołanie powodowej Spółki nie zostało uwzględnione i Spółka ta musiała zapłacić kwotę 176.337,85 zł. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 11.02.1999 r. III ZP 39/98 (OSNP 2000, nr 7, poz. 284) stwierdził, iż Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokonując przedstawionej wykładni przepisów przekroczył zakres swoich uprawnień i bezpodstawnie rozszerzył zamknięty katalog wyłączeń określonych dochodów pracowniczych z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne.