Wyrok SN z dnia 16 listopada 2001 r. sygn. I PKN 686/00

Brak obowiązku świadczenia pracy po odwołaniu z funkcji prezesa zarządu spółdzielni pracy nie dotyczy pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w charakterze kierownika tej spółdzielni.

Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Józef Iwulski, Jerzy Kwaśniewski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2001 r. sprawy z po­wództwa Mirosława R. przeciwko Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „M.” w M.P. o przywrócenie do pracy, od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej z dnia 21 października 1999 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Wadowicach wyrokiem z dnia 19 maja 1999 r. oddalił powództwo Mirosława R. przeciwko Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Arty­stycznego „M.” w M.P. o przywrócenie do pracy i zasądzenie odszkodowania z tytułu niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 KP. Ustalił, że uchwałą z dnia 30 marca 1998 r. pozwana Spółdzielnia powołała powoda na swego prezesa od dnia 2 kwietnia 1998 r., natomiast w dniu 1 kwietnia 1998 r. zawarła z nim umowę o pracę na stanowisku kierownika Spółdzielni - prezesa zarządu, ustalając, że będzie świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, a jego wyna­grodzenie określi w umowie rada nadzorcza. Uchwałą nr 2/98 rada nadzorcza poz­wanej Spółdzielni odwołała powoda od dnia 1 października 1998 r. z funkcji prezesa zarządu i kierownika Spółdzielni z tego względu, że w okresie pełnienia powierzonej mu funkcji nastąpiło pogorszenie sytuacji ekonomiczno-finansowej, z której powód nie znalazł innego wyjścia poza propozycją ogłoszenia likwidacji Spółdzielni. W dniu 2 marca 1999 r. zarząd pozwanej Spółdzielni wypowiedział powodowi umowę o pracę ze skutkiem na dzień 30 czerwca 1999 r., podając jako przyczynę odwołanie powoda z funkcji prezesa zarządu i kierownika Spółdzielni oraz brak możliwości za­proponowania mu innej pracy. Jednocześnie zarząd strony pozwanej oświadczył, że na podstawie art. 42 § 4 KP przenosi powoda do upływu okresu wypowiedzenia na stanowisko technika-mechanika w Zakładzie Drzewnym w T.D., zgodne z kwalifika­cjami powoda i z zachowaniem jego dotychczasowego wynagrodzenia. Powód, powołując się na przepis art. 71 KP, oświadczył, że nie wyraża zgody na zatrudnienie go w okresie wypowiedzenia na innym stanowisku, gdyż nie ma obowiązku świadczenia pracy. W związku z tym strona pozwana rozwiązała z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z uwagi na nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy od 31 marca do 8 kwietnia 1999 r. Sąd Rejonowy stwierdził, że kwestią sporną nie był w sprawie stan faktyczny, lecz podstawa zatrudnienia powoda: powołanie czy też umowa o pracę. Według § 43 statutu pozwanej Spółdzielni, z prezesem Spółdzielni zawiera się umowę o pracę. Również z art. 182 Prawa spółdzielczego wynika, że stosunek pracy między spółdzielnią a jej członkiem nawiązuje się przez spółdzielczą umowę o pracę. Z akt oso­bowych powoda nie wynika jednak, że był on członkiem pozwanej Spółdzielni. Zatem nie doszło między nim a stroną pozwaną do zawarcia spółdzielczej umowy o pracę. Z dokumentów o zatrudnieniu wynika natomiast, że powód został powołany jedynie do pełnienia funkcji prezesa zarządu, zaś stanowisko kierownika pozwanej Spółdzielni zajmował na podstawie umowy o pracę. Ustalenie powyższe znajduje po­twierdzenie w postanowieniu § 43 Statutu, przewidującym, że z prezesem spółdzielni zawiera się umowę o pracę. Wobec tego w stosunku do powoda nie miał zastosowa­nia art. 71 KP, który dopuszcza zatrudnienie pracownika odwołanego ze stanowiska w okresie wypowiedzenia mu umowy o pracę, lecz tylko na jego wniosek lub za jego zgodą. Zatem pracodawca był uprawniony - w warunkach określonych w art. 42 § 4 KP - powierzyć powodowi inną pracę niż dotychczasowa, natomiast do Sądu Rejo­nowego należało rozstrzygnięcie, czy potrzeby pracodawcy uzasadniały tego rodzaju decyzję oraz czy odmowa podjęcia wyznaczonej pracy usprawiedliwiała ocenę, że powód dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, które stanowi podstawę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pra­cownika. W tej kwestii Sąd Rejonowy uznał, że zostały spełnione warunki do czaso­wego powierzenia powodowi innej pracy. Ze względu bowiem na odwołanie go z funkcji prezesa i utratę zaufania nie było już celowe i możliwe dalsze zatrudnianie go na stanowisku kierownika pozwanej Spółdzielni, natomiast powierzenie stanowiska technika-mechanika odpowiadało kwalifikacjom powoda. W konsekwencji Sąd pierw­szej instancji przyjął, że skoro powód, mając obowiązek świadczenia pracy, nie zgłosił się do pracy w czasie od 31 marca do 8 kwietnia 1999 r. i nie usprawiedliwił swojej nieobecności na wskazanym przez stronę pozwaną stanowisku pracy, to naruszył w sposób ciężki obowiązki pracownicze, wobec czego rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy było zasadne.