Wyrok SN z dnia 27 marca 2000 r. sygn. I PKN 550/99

1. Termin jednego miesiąca do wykluczenia członka ze spółdzielni pracy (art. 193 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze, jednolity tekst: Dz.U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.) jest zachowany, jeżeli w tym okresie - liczonym od dnia uzyskania przez spółdzielnię wiadomości o okolicznościach usprawiedliwiających wykluczenie - zostanie doręczone członkowi pisemne zawiadomienie o wykluczeniu wraz z uzasadnieniem.

2. Wykluczenie ze spółdzielni pracy, także wtedy, gdy członek spółdzielni był obecny na posiedzeniu organu spółdzielni, który podjął uchwałę, a jej treść została mu zakomunikowana ustnie, staje się skuteczne dopiero po doręczeniu pisemnego zawiadomienia o treści uchwały wraz z uzasadnieniem (art. 24 § 3 Prawa spółdzielczego).

Przewodniczący SSN Walerian Sanetra

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Barbara Wagner

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2000 r. sprawy z powództwa Tomasza S. przeciwko Spółdzielni Pracy „M.” w S. o uchylenie uchwały, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 kwietnia 1999 r. [...]

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie wyrokiem z dnia 30 listopada 1998 r. [...] oddalił powództwo Tomasza S. o uchylenie uchwały Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni Pracy „M.” w S. z dnia 29 kwietnia 1997 r. w sprawie wykluczenia powoda ze Spółdzielni, o przywrócenie powoda do pracy u pozwanego pracodawcy i o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, a ponadto umorzył postępowanie (wobec cofnięcia pozwu) w części dotyczącej roszczenia o odszkodowanie z tytułu strat moralnych poniesionych przez powoda oraz nadszarpnięcia jego opinii w środowisku pracy.

Sąd ustalił, że powód był zatrudniony u strony pozwanej od listopada 1982 r. jako stolarz, a od września 1987 r. pełnił funkcję brygadzisty. Jednocześnie powód był członkiem pozwanej Spółdzielni Pracy. W czerwcu 1996 r. powód został wybrany przez Walne Zgromadzenie Spółdzielni w skład Rady Nadzorczej jako jej członek na trzyletnią kadencję. Na rok przed wykluczeniem ze Spółdzielni zaczął nadużywać alkoholu, był widywany w czasie i miejscu pracy w stanie nietrzeźwości. Alkohol spożywali także w czasie pracy inni pracownicy w brygadzie powoda. Nie stosowano w stosunku do powoda kar porządkowych, a jedynie kilkakrotnie sporządzono notatki służbowe opisujące fakt spożywania przez niego alkoholu w pracy. W dniu 11 kwietnia 1997 r. powód oraz kilku innych pracowników z jego brygady spożyło w pracy alkohol. Powód zachowywał się pod jego wpływem inaczej niż zwykle - był wesoły, czuć było od niego zapach alkoholu, nie wykonał zleconej mu czynności. Kierowniczka zakładu poleciła wezwać powoda i pracowników jego brygady do świetlicy. Tam poinformowano ich, że z zaistniałego zdarzenia zostaną sporządzone notatki służbowe, które pracownicy mieli podpisać. Notatki zawierały treść oświadczenia, z którego wynikało, że pracownik przyznaje, iż spożywał alkohol w czasie pracy. W przypadku odmowy podpisania notatki pracownik miał się udać na badania zawartości alkoholu w organizmie w celu wykazania, że treść notatki jest nieprawdziwa. Wszyscy wezwani pracownicy poza powodem podpisali przedłożone im oświadczenia, jedynie powód odmówił. Bezpośrednio po tym powód udał się do szatni, przebrał i opuścił zakład pracy - przed zakończeniem dnia pracy - odjeżdżając samochodem. Od 14 kwietnia do 23 kwietnia 1997 r. powód korzystał ze zwolnienia lekarskiego. Pismem z 16 kwietnia 1997 r. skierowanym do Rady Nadzorczej Zarząd pozwanej wystąpił o wykluczenie powoda ze Spółdzielni w związku z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych polegającym na spożywaniu alkoholu w czasie pracy w dniu 11 kwietnia 1997 r. i opuszczeniu w tym dniu miejsca pracy bez usprawiedliwienia. Jednocześnie Zarząd powiadomił Radę, że wykluczenie członka ze spółdzielni pracy pociąga za sobą takie skutki jak rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Pismem z 17 kwietnia 1997 r. Zarząd pozwanej zwrócił się do Związku Zawodowego Pracowników Spółdzielni Pracy „M.” oraz do zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” o wyrażenie opinii w sprawie zamiaru wykluczenia powoda ze Spółdzielni i tym samym rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Pismo to zostało przyjęte przez Komisję Zakładową NSZZ „Solidarność” w dniu 21 kwietnia 1997 r. Tego samego dnia odbyło się posiedzenie Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni, podczas którego rozpatrywano sprawę wykluczenia powoda ze Spółdzielni. Powód uczestniczył w tym posiedzeniu, złożył wyjaśnienia, zaprzeczył, że spożywał alkohol w pracy, nie powiadomił zebranych, że w dniu posiedzenia był niezdolny do pracy i przebywał na zwolnieniu lekarskim. Rada Nadzorcza podjęła uchwałę o wykluczeniu powoda ze Spółdzielni. Uchwały tej powodowi nie doręczono. W dniu 29 kwietnia 1997 r. odbyło się kolejne posiedzenie Rady Nadzorczej. Przedmiotem obrad była ponownie sprawa wykluczenia powoda ze Spółdzielni, albowiem okazało się, że przed podjęciem pierwszej uchwały nie było jeszcze stanowiska związków zawodowych w tej sprawie. Powód był członkiem związku zawodowego NSZZ „Solidarność”. W dniu 23 kwietnia 1997 r. Komisja Zakładowa tego związku, wyrażając opinię w sprawie wykluczenia powoda ze Spółdzielni, zaproponowała rozważenie łagodniejszego potraktowania powoda w związku z jego przewinieniem. Powód nie został zawiadomiony o drugim posiedzeniu Rady Nadzorczej i nie brał w nim udziału. Rada Nadzorcza ponownie podjęła uchwałę o wykluczeniu powoda ze Spółdzielni. Uchwałę o wykluczeniu ze Spółdzielni doręczono powodowi 30 maja 1997 r., ponad miesiąc po jej podjęciu.