Postanowienie SN z dnia 1 czerwca 2000 r. sygn. III RN 184/99

1. Naczelny Sąd Administracyjny nie może zmienić treści pytania zawartego we wniosku mieszkańców gminy o przeprowadzenie referendum (art. 16 ust. 3 w związku z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym, jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 84, poz. 386).

2. Odwołanie zarządu gminy nie jest dopuszczalne w trybie referendum gminnego (art. 1 w związku z art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.).

Przewodniczący: SSN Jerzy Kwaśniewski

Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Andrzej Wróbel

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2000 r. sprawy ze skarg: Zdzisława G., Stanisława S. i Bernarda K. na uchwałę Rady Miejskiej w M.G. z dnia 10 lutego 1999 r. [...] w przedmiocie referendum gminnego, na skutek rewizji nadzwyczajnej Rzecznika Praw Obywatelskich [...] od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 29 kwietnia 1999 r.

postanowił:

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Rada Miejska w M.G. podjęła w dniu 10 lutego 1999 r. uchwałę [...] o odrzuceniu wniosku mieszkańców o przeprowadzenie referendum gminnego w celu uzyskania odpowiedzi na pytanie: „Czy jesteś za odwołaniem Zarządu Gminy M.G. z powodu braku akceptacji jego członków przez społeczność lokalną a zwłaszcza osoby Przewodniczącego Pana Stefana J. ?”. Rada Miejska w M.G., powołując się na art. 14 ustawy z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym (jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 84, poz. 386), uznała, że wybór i odwołanie Zarządu Gminy, w tym jego przewodniczącego, należy do wyłącznej kompetencji rady gminy (art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym -jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.). Rozpoznając skargi Zdzisława G., Stanisława S. i Bernarda K. - inicjatorów tego referendum na powyższą uchwałę, Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu postanowieniem z dnia 29 kwietnia 1999 r. [...] uznał częściowo skargę i swoim postanowieniem -wydanym na podstawie art. 16 ust. 2 i ust. 3 ustawy o referendum gminnym, który w ocenie Sądu stanowi przepis szczególny w stosunku do art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) - zastąpił uchwałę Rady Miejskiej w M.G. dotyczącą przeprowadzenia referendum gminnego w sprawie odwołania Zarządu Gminy M.G., orzekając równocześnie, że w danym wypadku pytanie jakie powinno być postawione w tym referendum powinno brzmieć: „Czy jesteś za odwołaniem Zarządu Gminy M.G. ?”. W uzasadnieniu tego postanowienia Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wprawdzie rada gminy jest związana treścią wniosku w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego (art. 13 ust. 1 ustawy o referendum gminnym), tym niemniej w danym wypadku: „uwzględnić należało konieczność ograniczenia określonego we wniosku inicjatorów referendum jego zakresu, znajdującego odbicie w treści pytania. Samo pojęcie ważnej dla gminy sprawy rozstrzyganej w drodze referendum, wyłączało poddanie głosowaniu uzasadnienia stanowiska inicjatorów, którzy do przedmiotu samego referendum i treści pytania włączyli określenie przyczyn uzasadniających, ich zdaniem, odwołanie zarządu (brak akceptacji dla członków, a zwłaszcza przewodniczącego)”. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienie wywiedziono dalej: „Gdyby z kolei przyjąć, że pytanie miałoby być odzwierciedleniem woli odwołania przede wszystkim przewodniczącego zarządu, to oznaczałoby to, że przedmiot referendum, którego rezultatem byłoby odwołanie całości zarządu, woli tej nie odzwierciedla i to tym bardziej, że wątpliwa byłaby realizacja woli głosujących mieszkańców, skoro odpowiedź wynikła z chęci odwołania jedynie przewodniczącego, sugerowanej w pytaniu, powodowałaby skutek w postaci odwołania całego zarządu”. W rezultacie, w dniu 12 maja 1999 r. Rada Miejska w M.G. podjęła uchwałę [...] w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego na wniosek mieszkańców Gminy M.G. i ustaliła treść pytania tego referendum gminnego zgodnie z brzmieniem ustalonym w powyższym postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego.