Wyrok SN z dnia 6 listopada 1997 r. sygn. III RN 50/97

Przepisy ustawy z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. Nr 48, poz. 195 ze zm.), jako ustawy ustrojowej szczególnej względem ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.), powinny być interpretowane w sposób ścisły i zgodnie z zasadami konstytucyjnymi dotyczącymi ustroju i funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce (zasada pomocniczości i zasada domniemania kompetencji samorządowych gmin, wynikające z preambuły oraz art. 164 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483).

Przewodniczący SSN: Andrzej Wasilewski (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wróbel

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 1997 r. sprawy ze skargi Gminy Warszawa-Ursynów na uchwałę Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 29 lipca 1996 r. [...] w przedmiocie statutu Miasta Stołecznego Warszawy na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 1997 r. [...]

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Burmistrz Gminy Warszawa-Ursynów, w wykonaniu uchwały Nr 232 Rady Gminy Warszawa-Ursynów z 18 czerwca 1996 r., wniósł w dniu 23 września 1996 r. w trybie art. 101 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.) skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie na Statut Miasta Stołecznego Warszawy w jego brzmieniu ustalonym w załączniku Nr 1 do uchwały NrXVII/93/95 Rady Miasta Stołecznego Warszawy (M.P. Nr 20, poz. 251) ze zmianami wynikającymi z uchwały NrXXXIII/271/96 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z 17 czerwca 1996 r., która jednakże nie została opublikowana, ale następnie została zastąpiona uchwałą Nr XXXV/308/96 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z 29 lipca 1996 r. zmieniającą uprzednią uchwałę w sprawie przyjęcia Statutu Miasta Stołecznego Warszawy (M.P. Nr 56, poz. 516). W skardze tej zarzucono, że przepisy § 1, § 6 pkt 2 (zwłaszcza lit. a-h), § 9 pkt 5, § 9 pkt 8 lit. f, § 9 pkt 8 lit. h, § 9 pkt 14, § 13 pkt 6-pkt 7, § 18 pkt 1-pkt 5, § 19 ust. 1, § 20, § 21, § 22, § 23, § 24 ust. 2, § 25, § 30 ust. 1-ust. 2 oraz § 37 tego Statutu rażąco naruszają interes prawny Gminy Warszawa-Ursynów, a także jej ustawowo określone uprawnienia (kompetencje) oraz wniesiono o stwierdzenie nieważności tych przepisów. W uzasadnieniu skargi podniesiono w szczególności, że zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, które nie zostały zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Wynika stąd, że inne podmioty prawne, w tym także związek komunalny m.st. Warszawy, mogą podejmować zadania publiczne z zakresu działania gmin jedynie na podstawie wyraźnych postanowień ustawowych lub wyraźnego upoważnienia przez zainteresowaną gminę. W skardze podkreśla się, że ustawa z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. Nr 48, poz. 195 ze zm.) w zasadzie kształtuje pozycję prawną wszystkich gmin warszawskich w kwestii zakresu ich działania oraz ustroju wedle ogólnych zasad ustawy o samorządzie terytorialnym, określając równocześnie wszelkie odstępstwa w tym względzie, zwłaszcza w art. 2, art. 5 oraz w rozdziale 3. ?Przepisy szczególne dotyczące gruntów warszawskich@. Dlatego każde rozszerzenie zakresu działania oraz kompetencji organów związku gmin warszawskich utworzonego ustawą o ustroju m.st. Warszawy wymaga, zdaniem skarżącego, wyraźnej i odrębnej podstawy ustawowej lub zgody gmin warszawskich. Tymczasem zasadę tę naruszają postanowienia § 1 oraz § 6 pkt 2 lit. a-h Statutu m.st. Warszawy dotyczące zakresu działania oraz pozycji prawnej m.st. Warszawy, § 9 pkt 8 lit. f oraz lit. h, § 9 pkt 14, a także § 13 pkt 6 tego Statutu, które dotyczą uprawnień organów m.st. Warszawy, § 9 pkt 5, § 13 pkt 7, § 18 pkt 1-pkt 5, § 19 ust. 1, § 20, § 21 ,§ 22, § 23, § 24 ust. 2, § 25 tego Statutu dotyczące kompetencji m.st. Warszawy w zakresie uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, które z mocy wyraźnych postanowień ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. należą do gmin, a także postanowienia § 30 ust. 1-ust. 2 oraz § 37 tego Statutu, które dotyczą składek pieniężnych gmin, jako finansowego udziału gmin w realizacji zadań i przedsięwzięć publicznych na terenie m.st. Warszawy. W toku postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, strona skarżąca przedstawiła swoje stanowisko w kwestii procesowych aspektów stosowania art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym. Strona skarżąca wyjaśniła, że wymagane art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym uprzednie wezwanie Rady m. st. Warszawy do usunięcia naruszenia zostało skutecznie wypełnione już w wykonaniu uchwały Rady Gminy Warszawa-Ursynów z 18 czerwca 1996 r., która dotyczyła statutu m. st. Warszawy w wersji uwzględniającej zmiany wynikające z uchwały Rady m. st. Warszawy z 17 czerwca 1996 r. Wprawdzie uchwała Rady m. st. Warszawy z 17 czerwca 1996 r. nigdy nie została opublikowana, tym niemniej - zdaniem strony skarżącej - nie sposób zaprzeczyć, że została ona formalnie podjęta przez Radę m. st. Warszawy i stanowiła w danym czasie ważne, choć jeszcze nie mające mocy powszechnie obowiązującej, oświadczenie woli Rady m. st. Warszawy. Wezwanie Rady Gminy Warszawa-Ursynów z 18 czerwca 1996 r. nie zostało uwzględnione przez Radę m. st. Warszawy. Wprawdzie w dniu 29 lipca 1996 r. Rada m. st. Warszawy kolejną uchwałą reasumowała swoją uchwałę w sprawie zmiany statutu z 17 czerwca 1996 r., ale równocześnie w tym samym dniu uchwaliła nową wersję zmian statutu m. st. Warszawy, która zawierała również postanowienia identyczne, jak te wynikające z uchwały podjętej 17 czerwca 1996 r., które wcześniej zostały już zakwestionowane przez Radę Gminy Warszawa-Ursynów. W tej sytuacji, zdaniem strony skarżącej, nie istniała już potrzeba ponownego wzywania Rady m. st. Warszawy do usunięcia tych samych naruszeń interesu prawnego gminy, które wynikały z kolejnej uchwały Rady m. st. Warszawy. Z tej przyczyny, bezpośrednio po opublikowaniu wspomnianej uchwały NrXXXV/308/96 Rady m. st. Warszawy z 29 lipca 1996 r., Gmina Warszawa-Ursynów wystąpiła już bezpośrednio ze skargą do Naczelnego Sądu Administracyjnego, bez ponawiania wezwania do usunięcia naruszeń w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym.