Wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2023 r., sygn. III OSK 348/22

Ubezpieczenie społeczne

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz Sędzia del. WSA Dariusz Chaciński po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. S. reprezentowanego przez W. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 września 2021 r. sygn. akt II SA/Wa 636/21 w sprawie ze skargi R. S. reprezentowanego przez kuratora W. S. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 grudnia 2020 r. nr 010000/620/23233/2020/CSW w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z 28 września 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt II SA/Wa 636/21) oddalił skargę R. S. reprezentowanego przez kuratora W. S. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 18 grudnia 2020 r. w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że decyzją z 18 grudnia 2020 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm. – zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach z FUS) odmówił R. S. przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku. Jak wskazał organ na przestrzeni 41 lat życia, tj. do dnia powstania całkowitej niezdolności do pracy, skarżący udokumentował jedynie 2 lata, 2 miesiące i 9 dni łącznych okresów składkowych i nieskładkowych. Natomiast w dziesięcioleciu przypadającym przed dniem powstania niezdolności do pracy – zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych wymaganych do przyznania świadczenia w trybie zwykłym – udokumentował tylko 11 miesięcy i 14 dni tych okresów. W latach 1988 – 1990, 1990 – 1995, 1996 – 2006, 2008 – 2010 nie odnotowano żadnego okresu zatrudnienia lub innej działalności popartej opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zdaniem organu, w sprawie nie zostały wykazane szczególne okoliczności uniemożliwiające przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia, bowiem w ww. przerwach wobec skarżącego nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy. Całkowita niezdolność do pracy została u skarżącego ustalona dopiero od 10 stycznia 2010 r., a do tego dnia nie istniały przeszkody w podjęciu zatrudnienia i objęciu ubezpieczeniem w celu zapewnienia w przyszłości uprawnień do świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Skarżący nie wykazał też innych szczególnych okoliczności w postaci trudnych do przezwyciężenia przeszkód, zdarzeń lub trwałych stanów, na które nie miał wpływu. Ponadto dochód przypadający na jednego członka rodziny skarżącego nie wskazuje, aby pozostawał bez niezbędnych środków utrzymania.