Wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2018 r., sygn. II GSK 2323/16

Uprawnienia do wykonywania zawodu

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Maria Jagielska (spr.) Sędzia del. WSA Urszula Wilk Protokolant asystent sędziego Elżbieta Jabłońska-Gorzelak po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Izby Notarialnej w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2015 r. sygn. akt VI SA/Wa 1449/15 w sprawie ze skargi Izby Notarialnej w W. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2015 r. nr [...] w przedmiocie powołania na stanowisko notariusza i wyznaczenia siedziby kancelarii 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...]; 3. zasądza od Ministra Sprawiedliwości na rzecz Izby Notarialnej w W. 760 (siedemset sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 12 października 2015 r. o sygn. akt VI SA/Wa 1449/15 oddalił w całości skargę Izby Notarialnej w W. (dalej: Izba) na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2015 r. w przedmiocie powołania na stanowisko notariusza i wyznaczenia siedziby kancelarii.

Z uzasadnienia wyroku wynika, że za podstawę rozstrzygnięcia Sąd I instancji przyjął następujące ustalenia.

Decyzją z dnia [...] marca 2015 r. Minister Sprawiedliwości, działając na podstawie art. 10 i art. 11 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz. U. z 2014 r. poz. 164 ze zm., obecny tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 2291 ze zm.; dalej także jako p.n.) oraz art. 127 § 3 w związku z art. 129 § 1 i 2 i art. 138 § 1 pkt 1, art. 104 i art. 107 § 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 ze zm., obecny tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.; dalej: k.p.a.), w wyniku rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez Izbę Notarialną w W., utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] stycznia 2015 r. o powołaniu R. M. na stanowisko notariusza i wyznaczeniu siedziby kancelarii notarialnej w W. Minister nie podzielił stanowiska Rady Izby, wyrażonego w uchwale z dnia [...] września 2014 r., negatywnie opiniującej wniosek o powołanie na stanowisko notariusza R. M., w myśl którego niezaliczenie kolokwium w czasie aplikacji notarialnej oraz odmowa wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji oznacza, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki określonej w art. 11 pkt 4 p.n. Minister podkreślił, że wnioskodawca przystąpił do egzaminu notarialnego 5-6 listopada 2013 r. i złożył go z wynikiem pozytywnym. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu było, zgodnie z art. 74 § 2 p.n., ukończenie aplikacji notarialnej i otrzymanie zaświadczenia o jej odbyciu. Mimo braku tego zaświadczenia, Przewodniczący Komisji Egzaminacyjnej Nr [...] do spraw aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w W., dopuścił wnioskodawcę do egzaminu notarialnego. Decyzja ta nie została zakwestionowana, jest wiążąca, a wnioskodawca egzamin notarialny zdał. Jak stwierdził Minister, ustawodawca nie uzależnił powołania na stanowisko notariusza, odmiennie niż w przypadku dopuszczenia do egzaminu notarialnego, od przedłożenia zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej. W braku takiej regulacji nie ma podstaw, by istnienie takiego warunku domniemywać. W ocenie organu, uznanie, na obecnym etapie postępowania, że R. M. nie spełnia przesłanki określonej w art. 11 pkt 4 p.n., stanowiłoby podważenie zasady praworządności, zasady uwzględnienia słusznego interesu społecznego oraz interesu strony, a przede wszystkim, zasady pogłębiania zaufania do państwa i prawa (art. 2 Konstytucji RP i art. 6-8 k.p.a.). Ponadto, w kwestii opinii o kandydacie na stanowisko notariusza Minister wyjaśnił, że Rada Izby podjęła uchwałę negatywną w dniu [...] września 2014 r. (w odpowiedzi na wniosek z [...] lipca 2014 r.), jednak złożyła ją organowi dopiero [...] października 2014 r. (data nadana opinii na poczcie), zatem już po upływie terminu 60 dni. W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 10 § 2 p.n., wobec niewyrażenia opinii przez Radę Izby w ustawowym terminie, Minister przyjął, że Rada wyraziła opinię pozytywną. Uznanie odmiennego stanowiska, według którego istotne dla oceny zachowania terminu jest samo podjęcie uchwały określonej w art. 10 § 2 p.n. w terminie 60 dni od daty doręczenia prośby, nie znajduje uzasadnienia. Pogląd taki stałby w sprzeczności z ratio legis powołanej regulacji, a w konsekwencji stanowiłby "stan zawieszenia" postępowania o powołanie na stanowisko notariusza, powodując jednocześnie przewlekłość postępowania. W związku z tym Minister uznał, że warunkiem koniecznym dla zachowania terminu z art. 10 § 2 ustawy jest wydanie opinii przez radę izby notarialnej w terminie 60 dni oraz jej złożenie Ministrowi w tym terminie, przy uwzględnieniu regulacji art. 57 § 5 k.p.a. Przepis art. 10 § 2 p.n. stanowi lex specialis w stosunku do przepisu art. 106 § 6 k.p.a.