Wyrok NSA z dnia 12 lipca 2018 r., sygn. II FSK 1826/16

Inne

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jan Grzęda, Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Sylwester Golec, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 24 lutego 2016 r. sygn. akt I SA/Łd 1397/15 w sprawie ze skargi O. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia 13 sierpnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2009 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi na rzecz O. S.A. z siedzibą w W. kwotę 2 400 (dwa tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

II FSK 1826/16

Uzasadnienie

1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 lutego 2016 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, sygn. akt: I SA/Łd 1397/15, uchylił zaskarżoną przez O. SA z siedzibą w W. (skarżąca, Spółka) decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia 13 sierpnia 2015 r., w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2009 rok oraz zasądził zwrot kosztów postępowania sądowego. 1.2 Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy [...] z dnia 2 grudnia 2014 r. określającą Spółce zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2009 w wysokości 23.096 zł. W uzasadnieniu decyzji, dotyczącym zasadniczo meritum sprawy organ odwoławczy stwierdził, między innymi, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego uległ w rozpoznawanej zawieszeniu stosownie do art. 70 § 6 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r., Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ) - dalej O.p. Zgodnie z przywołanym przepisem bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Organ wyjaśnił, że z treści pism Sądu Okręgowego Fz dnia 31 marca 2015 r. oraz z dnia 10 maja 2015 r. wynika, że doszło do wystąpienia z żądaniem ustalenia przez sąd powszechny stosunku prawnego wynikającego z umowy sprzedaży i leasingu zwrotnego z dnia 31 stycznia 2009 r. zawartej przez T.S.A. (obecnie: O. S.A.) a P Sp. z o.o., która to umowa również w tej sprawie spowodowała zmianę zakresu i wysokości opodatkowania podatkiem od nieruchomości przedmiotów spółki w 2009 r. tj. : 1) w dniu 16 października 2014 r. przez Gminę [...] (sygn. akt IV C 1010/14), 2) w dniu 12 listopada 2014 r. przez Prezydenta Miasta [...] (sygn. akt IV C 1116/14), 3) w dniu 24 listopada 2014 r. przez Prezydenta [...] (sygn. akt IV C 1144/14), 4) w dniu 19 grudnia 2014 r. przez Prezydenta Miasta [...] (sygn. akt IV C 1250/14). W ocenie organu odwoławczego zawieszenie biegu terminu przedawnienia także w rozpoznawanej sprawie nastąpiło co najmniej od dnia 16 października 2014 r. i tym samym Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie mogło umorzyć tego postępowania jako bezprzedmiotowego z powodu przedawnienia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2009. 1.3 W skardze na powyższą decyzję Spółka wniosła o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi oraz poprzedzającej ją decyzji Wójta [...] z dnia 2 grudnia 2014 r. i zarzuciła naruszenie: 1) art. 233 § 1 pkt 1 w zw. z art. 208 § 1 oraz w zw. z art. 70 § 1 O.p. przez dokonanie rozstrzygnięcia merytorycznego w sytuacji, gdy nastąpiło przedawnienie zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2009 r., w związku z czym należało uchylić decyzję pierwszoinstancyjną i umorzyć postępowanie w sprawie; 2) art. 210 § 4 w zw. z art. 122, art. 187 § 1, art. 191 oraz art. 193 O.p. przez niewyjaśnienie przesłanek rozstrzygnięcia w zakresie podstawy opodatkowania od spornych budowli, co jest konsekwencją zaniechania ustaleń faktycznych w tym zakresie, w tym zwłaszcza zaniechania dowodu z ewidencji środków trwałych oraz nieuwzględnienia wyjaśnień strony; 3) art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 1a ust. i pkt 2 oraz w zw. z art. 3 ust. 1 pkt i ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, gdyż obciążono podatkiem od nieruchomości linie telekomunikacyjne kablowe położone w kanalizacji kablowej, mimo iż w okresie luty-grudzień 2009 r. - ze względu na to, że własność kanalizacji i własność położonych w niej linii kablowych nie pokrywa się - nie stanowią one budowli w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Na poparcie swojego stanowiska Spółka przywołała pogląd prawny wyrażony w uchwale NSA z dnia 29 września 2014 r., sygn. akt II FPS 4/13. W jej ocenie w dniu doręczenia decyzji zobowiązanie w podatku od nieruchomości za rok 2009 było już zobowiązaniem przedawnionym, bowiem w sprawie nie wystąpiły ani okoliczności skutkujące przerwaniem, ani zawieszeniem biegu terminu przedawnienia. Podniosła, że pozwy do Sądu Okręgowego nie zostały wniesione przez Wójta Gminy [...], zatem nie zawieszały biegu terminu przedawnienia zobowiązania spółki wobec tej Gminy. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie nie wystąpiła sytuacja określona w art. 70 § 6 pkt 3 O.p. W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi wniosło o jej oddalenie. 1.4 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 70 § 1, art. 70 § 6 pkt 3, art. 233 § 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 208 § 1 O.p. Stosownie do art. 70 § 1 O.p. zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Zatem na podstawie tego przepisu oraz w związku z art. 6 ust. 9 pkt ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w roku 2009, zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2009 przedawnia się, co do zasady z końcem roku 2014 r. Sąd argumentował, że w rozpoznawanej sprawie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi wskazało, że termin przedawnienia tego zobowiązania uległ zawieszeniu na podstawie art. 70 § 6 pkt 3 O.p., zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Organ podatkowy wskazał, że z żądaniem, o którym mowa w cytowanym przepisie wystąpiło, do Sądu Okręgowego czterech wymienionych wcześniej prezydentów miast. Jednak w ocenie Sądu to strona skarżąca trafnie podniosła, że wśród tych organów nie ma Wójta Gminy [...], zatem okoliczność, że inne organy podatkowe wystąpiły z żądaniem ustalenia stosunku prawnego wynikającego z umowy sprzedaży i leasingu zwrotnego z dnia 31 stycznia 2009 r., zawartej przez Spółkę z P. Sp. z o.o., nie ma wpływu na bieg terminu przedawnienia zobowiązania skarżącej Spółki wobec Wójta tej Gminy. W ocenie Sądu wyroki, jakie zapadną w postępowaniach przed Sądem Okręgowym z powództwa Prezydentów Miast: [...], będą miały wpływ wyłącznie na postępowania podatkowe prowadzone przez tych Prezydentów. Wyroki zapadłe w procesie opartym o powództwo przeciwko spółce, wytoczone na podstawie art. 189¹ k.p.c., nie będą korzystały z rozszerzonej prawomocności i nie będą wiążące dla organów podatkowych rozstrzygających w niniejszej sprawie. W konsekwencji Sąd przyznał rację skarżącej spółce i uznał, że nie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia, a zobowiązanie podatkowe za rok 2009 wygasło przez upływ okresu przedawnienia. Sąd dodał, że ponieważ termin przedawnienia upłynął po wydaniu decyzji przez organ pierwszej instancji, a przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy, to drugi z wymienionych organów podatkowych zobowiązany był uchylić decyzję organu pierwszej instancji i umorzyć postępowanie w sprawie. Powyższe wynika z treści art. 233 § 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 208 § 1 O.p. Wobec uwzględnienia wskazanych powyżej przepisów dotyczących przedawnienia zobowiązania podatkowego, Sąd odstąpił od oceny pozostałych zarzutów skargi. 2.1 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi w skardze kasacyjnej od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości, na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ) - dalej p.p.s.a., zarzuciło naruszenie: 1) prawa materialnego tj. art. 70 § 6 pkt 3 O.p. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a., poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, iż zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z dniem wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa nastąpi tylko wtedy gdy z żądaniem tym wystąpi ten sam organ podatkowy, który wydawał decyzję w pierwszej instancji - w sytuacji gdy z treści tego przepisu wcale nie wynika, że do zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego na tej podstawie potrzebne jest wystąpienie z żądaniem do sądu powszechnego przez ten sam organ podatkowy, który wydawał decyzję w pierwszej instancji, a prawidłowa wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nastąpi w przypadku gdy w stosunku do tego samego stosunku prawnego lub prawa także inny organ podatkowy wystąpi z tym żądaniem do sądu powszechnego, w szczególności organ podatkowy drugiej instancji; 2) przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i art. 151 tej ustawy w zw. z art. 70 § 1, art. 70 § 6 pkt 3, art. 233 § 1 pkt 2 lit. a) i art. 208 § 1 O.p., - poprzez ocenę, że zobowiązanie podatkowe skarżącej Spółki z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2009 przedawniało się co do zasady z końcem roku 2014 r. i przez to, że nie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania podatkowego i upłynął on po wydaniu decyzji przez organ pierwszej instancji, a przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy, a więc organ podatkowy drugiej instancji zobowiązany był uchylić decyzję organu pierwszej instancji i umorzyć postępowanie w sprawie - w sytuacji gdy zebrany w sprawie i wiarygodny materiał dowodowy pozwalał na ocenę, że doszło do zawieszenia biegu terminu tego zobowiązania podatkowego na skutek wystąpienia przez inne organy podatkowe do sądu powszechnego z żądaniem ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, przez co organ podatkowy drugiej instancji zobowiązany był utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji, a więc wskazane przepisy O.p. nie zostały naruszone. Przy tak postawionych zarzutach organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. 2.2 Spółka w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. 3.1 Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw. Niezależnie od tego, że w skardze kasacyjnej sformułowano zarzuty oparte na obu podstawach z art. 174 p.p.s.a. to zasadniczy problem jaki należało rozstrzygnąć rozpoznając te zarzuty, w tym przede wszystkim zarzut błędnej wykładni art. 70 § 6 pkt 3 O.p. dotyczy tego, czy wystąpienie przez Prezydentów Miast [...] do Sądu Okręgowego z żądaniem ustalenia istnienia (bądź nie) umowy sprzedaży i leasingu zwrotnego zawartej pomiędzy Spółką , a P. Sp. z o.o. w dniu 31 stycznia 2009 r., stanowi okoliczność skutkującą, w rozpoznawanej sprawie, zawieszeniem biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w rozumieniu art. 70 § 6 pkt 3 O.p. Zauważyć należy, że kwestia ta była już niejednokrotnie przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wystarczy wskazać na wyrok z dnia 9 maja 2018 r., sygn. akt: II FSK 1221/16 w sprawie ze skargi kasacyjnej organu od wyroku w sprawie ze skargi Spółki (przywołane wyroki NSA dostępne są na: www.orzeczenia.nsa.gov.pl), w którym Sąd między innymi uznał, że wniesienie powództwa do sądu powszechnego na podstawie art. 1891 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101) - dalej: k.p.c., przez inny organ podatkowy w zakresie tego samego stosunku prawnego, nie skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w rozumieniu art. art. 70 § 6 pkt 3 O.p. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając niniejszą skargę kasacyjną pogląd wyrażony w powyższym wyroku w całości podziela. Sąd podziela również poglądy zaprezentowane w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lutego 2017 r., sygn. akt II FSK 3030/16, co uzasadnia odwołanie się do argumentacji zawartej w tych wyrokach.