Wyrok NSA z dnia 14 października 2016 r., sygn. I OSK 379/15

Uzasadnienie skargi kasacyjnej jest pozbawione spójności, zawiera tezę, że gmina ma obowiązek uiszczania opłat zastępczych, ale jedynie wówczas, gdy osoba, za którą gmina wnosi opłatę, ma prawnie określony obowiązek opłaty w oznaczonej wysokości, nie można gminy obciążać obowiązkiem opłat zastępczych, gdy opłata osób zobowiązanych nie została określona decyzją administracyjną.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) sędzia NSA Jolanta Sikorska sędzia del. WSA Marian Wolanin Protokolant asystent sędziego Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 14 października 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 26 listopada 2014 r. sygn. akt II SA/Ol 1053/14 w sprawie ze skargi M. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu z dnia [...] lipca 2014 r. nr Rep. [...] w przedmiocie opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu na rzecz M. D. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 26 listopada 2014 r., sygn. akt II SA/Ol 1053/14 w pkt 1/ uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu z dnia [...] lipca 2014 r., Nr Rep.[...] oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji w przedmiocie opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej; w pkt 2/ orzekł, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; w pkt 3/ zasądził od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu na rzecz skarżącej M. D. kwotę 257 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Po kolejnym ponownym rozpatrzeniu sprawy Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w M. decyzją z dnia [...] maja 2014 r. ustalił M. D. opłatę za pobyt ojca w Domu Pomocy Społecznej w S. (dalej DPS) w okresie od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia 31 stycznia 2013 r. w kwotach: za okres 22-30 listopad 2012 r.- 556,74 zł, za grudzień 2012 r. - 1.231,96 zł i za styczeń 2013 r. - 531,96 zł. Jednocześnie zobowiązał M. D. do zwrotu powyższych opłat w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. W uzasadnieniu wyjaśniono, że zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 z późn. zm., dalej u.p.s.) małżonek i zstępni przed wstępnymi zobowiązani są do ponoszenia opłat za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej, gdy ich dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego (w przypadku osoby samotnie gospodarującej - kwoty nie wyższej niż 1.431 zł, od 1 października 2012 r.- kwoty nie wyższej niż 1.626 zł, natomiast w przypadku osoby w rodzinie kwoty nie wyższej niż odpowiednio 1.053 zł i 1.368 zł na osobę w rodzinie). Ojciec zobowiązanej został skierowany w dniu 22 listopada 2012 r. i umieszczony w Domu Pomocy Społecznej w S. J. D. ustalono odpłatność za pobyt w placówce decyzją organu I instancji z 6 grudnia 2012 r. Jak ustalono, W. D. i I. D. - dzieci pensjonariusza nie są zobowiązani do ponoszenia odpłatności za pobyt ojca w DPS, zarówno w dacie umieszczania ojca w Domu Pomocy Społecznej, ani w okresie późniejszym, gdyż ich dochód nie przekracza 300% kryterium dochodowego. Odnośnie natomiast córki M. D organ podał, że zgodnie z oświadczeniem w wywiadzie środowiskowym z dnia 10 stycznia 2012 r. uzyskuje ona dochód w kwocie 3.650 zł., w zaktualizowanym wywiadzie alimentacyjnym z dnia 3 grudnia 2012 r. nie podała natomiast kwoty dochodu, wskazując wyłącznie na wydatki. W zaświadczeniu o dochodzie uzyskanym za październik 2012 r. podano, że dochód netto M. D. wyniósł 2.857,96 zł. Kierownik GOPS stwierdził, że odpłatność córki za pobyt ojca w DPS wynika z ustawy i jest konkretyzowana w decyzji administracyjnej. Obowiązek ten istnieje od dnia umieszczenia podopiecznego w DPS i od dnia kiedy strona została poinformowana przez organ o istnieniu takiego obowiązku. Kierownik podkreślił, że już w dniu przeprowadzania pierwszego wywiadu zobowiązanej przekazano informację o konieczności wnoszenia opłat za pobyt ojca w DPS. W związku z tym przedmiotową opłatę organ naliczył za ten okres w różnicy między opłatą uiszczaną przez pensjonariusza, a kwotą średniego kosztu utrzymania. Koszt miesięcznego pobytu pensjonariusza w Domu Pomocy Społecznej w S. na dzień umieszczania J. D. tj. listopada 2012 r. wynosił 2.475,00zł. Wskazano, że ze zgromadzonych dokumentów wynikało, iż w październiku 2012 r. M. D. uzyskała dochód netto w kwocie 2.857,96 zł. Od dnia 1 stycznia 2013 r. zgodnie z zawartą umową alimentacyjną zobowiązała się do płacenia alimentów na rzecz brata w kwocie 700 zł miesięcznie, natomiast od dnia 1 maja 2013 r. - w kwocie po 250 zł miesięcznie. W lutym 2013 r. uzyskała dochód netto w wysokości 2.161,72 zł. Organ zauważył ponadto, że deklarowane przez nią wydatki miesięczne przekraczają wysokość uzyskiwanego dochodu, gdyż wynoszą 4.551 zł. Kierownik GOPS stwierdził, że dochody zobowiązanej od lutego 2013 r. zmniejszyły się w znacznym stopniu, co skutkuje brakiem ponoszenia odpłatności za pobyt ojca w Domu Pomocy Społecznej w S.