Wyrok NSA z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. I OSK 3398/15

Prawo zarządu mieniem państwowym może powstać na mocy przepisów regulujących powstanie i funkcjonowanie określonej państwowej jednostki organizacyjnej.

Teza od Redakcji

 

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: Sędzia NSA Bożena Popowska Sędzia del. WSA Mirosław Wincenciak (spr.) Protokolant: st. asystent sędziego Marcin Rączka po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Gminy [..]i [..]S. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 września 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 2973/13 w sprawie ze skargi [..]S.A. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia 26 września 2013 r. nr [..] w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa własności nieruchomości 1. uchyla zaskarżony wyrok i zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wojewody Śląskiego z dnia 20 listopada 2012 r. znak [..]; 2. zasądza od Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej na rzecz [..]S.A. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 10 września 2014 r. I SA/Wa 2973/13, po rozpoznaniu skargi [..] S.A. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia 26 września 2013 r. nr [..]w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa własności nieruchomości, oddalił skargę. U podstaw rozstrzygnięcia Sądu I instancji legły następujące ustalenia oraz ocena prawna.

Wojewoda Śląski decyzją z dnia 20 listopada 2012 r., działając na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 ze zm.), powoływanej dalej jako "ustawa komunalizacyjna", stwierdził nabycie z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. przez Gminę [..], prawa własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działki nr [..]o pow. 0,4720 ha i nr [..]o pow. 70,9985 ha. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że nabycie tej nieruchomości przez Skarb Państwa nastąpiło z dniem 1 stycznia 1977 r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w [..] z dnia 29 października 2003 r. sygn. akt I 2Ns 142/03 o zasiedzeniu, które stanowiło podstawę wpisu prawa własności w księdze wieczystej. Działki nr [..]i [..]powstały z istniejącej w 1990 r. działki nr 448/4, na mocy decyzji Prezydenta Miasta [..]z dnia 2 października 2009 r. o podziale nieruchomości. Zgodnie z wypisem z rejestru gruntów, według stanu na dzień 5 grudnia 1990 r., jako właściciel działki pierwotnej, tj. dz. nr [..]wpisany był - Skarb Państwa - Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych i opisana była ona jako tereny kolejowe - użytek o symbolu "Tk". Z wyjaśnień Prezydenta Miasta [..] (pismo z dnia 17 września 2012 r.) wynika, że przedmiotowa nieruchomość oznaczona była pierwotnie nr [..]o pow. 79,8186 ha, która od założenia ewidencji gruntów i budynków tj. od 1968 r. wpisana była jako tereny kolejowe we władaniu [..]. Obejmowała ona teren stacji kolejowej [..]- od 1975 r. nazwa [..] - [..]powstałej w 1885 r.; teren stacji kolejowej [..]- obecnie [..] Wschodnia, datowanej na 1900 r. oraz cały teren zajęty pod tory kolejowe linii nr 62 w granicach [..]: lokomotywownię i inne urządzenia związane z linią kolejową historycznej Kolei [..]. W wypisie z rejestru gruntów sporządzonym 15 marca 2010 r. działki nr [..]opisane zostały jako nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa we władaniu [..] S.A. z siedzibą w Warszawie (powoływanej dalej jako "[..] S.A."), przy czym działka nr [..] jest opisana jako tereny mieszkaniowe (użytek "B"), a działka nr [..] - jako tereny kolejowe (użytek "Tk). W trakcie postępowania ustalono również, na podstawie wypisu kartoteki budynków sporządzonym przez Wydział Geodezji i Kartografii Urzędu Miejskiego w [..]z dnia 1 marca 2012 r. oraz wykazu budynków z dnia 22 kwietnia 2010 r. sporządzonego przez [..] S.A., że na działkach znajdują się budynki mieszkalne, inne budynki niemieszkalne, budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa, budynki oświaty, nauki i kultury oraz budynki sportowe, budynki transportu i łączności, budynki przemysłowe, zbiorniki, silosy i budynki magazynowe. Wobec tego organ zobowiązany był do ustalenia, czy w dacie 27 maja 1990 r. [..] S.A. przysługiwał tytuł prawny do przedmiotowych nieruchomości w postaci prawa zarządu. Jak wynika z treści pisma Prezydenta Miasta [..] z dnia 4 kwietnia 2003 r. [..] S.A. nie legitymowały się dokumentami o przekazaniu działki nr 448/4 w formie prawem przewidzianej, jak również brak jest dokumentów, które potwierdzałyby, że [..] ponosiło opłaty z tytułu władania przedmiotowym gruntem. Powyższe potwierdzają również oświadczenia władz tej spółki z dnia 7 czerwca 2010 r. Natomiast przed 1990 r. oddanie nieruchomości w zarząd jednostce państwowej było sformalizowane, o czym stanowiły przepisy ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. Nr 32, poz. 159), które następnie zastąpiły przepisy ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 22 poz. 99), powoływanej dalej jako "ustawa wywłaszczeniowa". I tak państwowe jednostki organizacyjne mogły uzyskiwać tytuł prawny do gruntu w postaci użytkowania wieczystego na podstawie decyzji administracyjnej, które to prawo z dniem wejścia w życie ustawy wywłaszczeniowej z 1985 r., w myśl art. 87 ust. 1 tej ustawy, przekształcało się w prawo zarządu. Tym samym grunty, które były użytkowane przez określone podmioty bez tytułu prawnego, stosownie do treści art. 6 ustawy wywłaszczeniowej z 1985 r. były zarządzane przez terenowy organ administracji państwowej stopnia podstawowego i należały do tego organu w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy komunalizacyjnej. Organ podał ponadto, że dz. nr 448/4 została objęta wnioskiem [..] S.A. z dnia 30 grudnia 2002 r. o stwierdzenie nabycia prawa użytkowania wieczystego i własności budynków posadowionych na tym gruncie w trybie art. 34 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "[..]" (Dz.U. Nr 84, poz. 984).