Wyrok NSA z dnia 8 stycznia 2015 r., sygn. I FSK 1752/14

Skoro wierzyciel nie może korzystać z ulgi na złe długi w sytuacji, gdy jego kontrahent znajdzie się w upadłości, to nie można zobowiązywać do stosowania jej przepisów dłużnika.

Gazeta Prawna nr 6/2015

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Dożynkiewicz (sprawozdawca), Sędzia NSA Barbara Wasilewska, Sędzia WSA del. Dagmara Dominik-Ogińska, Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Syndyka Masy Upadłości M. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 czerwca 2014 r. sygn. akt I SA/Op 350/14 w sprawie ze skargi Syndyka Masy Upadłości M. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 2 stycznia 2014 r. nr ... w przedmiocie podatku od towarów i usług 1) uchyla zaskarżony wyrok, 2) uchyla zaskarżoną interpretację, 3) zasądza od Ministra Finansów na rzecz Syndyka Masy Upadłości M. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O. kwotę 777 (siedemset siedemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym wyrokiem z 27 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Op 350/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu oddalił skargę Syndyka Masy Upadłości M. Spółki z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z 2 stycznia 2014 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług.

2. W uzasadnieniu Sąd ten wskazał, że syndyk zwrócił się do Ministra Finansów o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług. We wniosku przedstawił następujący stan faktyczny: spółka 4 lipca 2013 r. została postawiona w stan upadłości likwidacyjnej i sąd upadłościowy wyznaczył syndyka masy upadłości, którego obowiązki obejmują m.in. rozliczenia podatkowe upadłej spółki, bowiem pozostaje ona czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przed ogłoszeniem upadłości spółka dokonywała zakupów towarów i usług dokumentowanych fakturami VAT, na podstawie których obniżała podatek należny o podatek naliczony wynikający z tych faktur. Część należności wobec dostawców nie została przez nią uregulowana przed dniem ogłoszenia upadłości. Wskazane w umowach lub fakturach terminy ich płatności mogą upłynąć w 2013, 2014, 2015 lub 2017 roku. Ogłoszenie upadłości likwidacyjnej spółki spowodowało, że wykonanie zobowiązań upadłego może odbyć się jedynie według przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012, poz. 1112 ze zm.; dalej u.p.u.n.), a zatem po upłynnieniu masy upadłości i podziale funduszów masy upadłości. Na dzień ogłoszenia upadłości, w odniesieniu do części należności spółki, termin wymagalności zapłaty już upłynął, jednakże od dnia upływu terminu płatności nie upłynęło jeszcze 150 dni. Jako że zgodnie z art. 91 ust. 1 u.p.u.n. zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, z dniem ogłoszenia upadłości stały się wymagalne, wnioskodawca w stosunku do wszystkich należności zastosował korektę odliczonych kwot podatku, o której mowa w art. 89b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej u.p.t.u.), co nastąpiło w rozliczeniu za czerwiec 2013 r., mimo że nie był to miesiąc, w którym nastąpił upływ 150-dniowego terminu wynikającego z art. 89b ust. 1 u.p.t.u. W związku z powyższym syndyk zadał pytania: 1. Czy przedstawiona w stanie faktycznym korekta odliczonej kwoty podatku w rozliczeniu za czerwiec 2013 r. została dokonana prawidłowo? 2. Czy wnioskodawca jest obowiązany do dokonania ponownej korekty kwoty podatku w rozliczeniu za miesiąc, w którym nastąpił upływ 150-dniowego terminu z art. 89b ust. 1 u.p.t.u.? W ocenie wnioskodawcy korekta została dokonana prawidłowo zgodnie z art. 89b ust. 1 u.p.t.u. oraz z przyjętymi celami postępowania upadłościowego. Zdaniem syndyka ograniczenie się do wykładni językowej tego przepisu co do ścisłego przestrzegania 150-dniowego terminu prowadziłoby do wniosków nieracjonalnych i sprzecznych z celem regulacji, którym jest ochrona interesu publicznego (budżetu) przed nieuzasadnionym uszczupleniem jego należności. Przepis ten nie ma zaś na celu ochrony wierzyciela. Zdaniem syndyka określony w tym przepisie termin 150 dni od upływu płatności należy uznać za zastrzeżony na korzyść podatnika zobowiązanego do dokonania korekty odliczonych kwot podatku naliczonego, wynikających z faktur niezapłaconych w terminie płatności. Jest on zatem obowiązany dokonać korekty nie później niż w okresie rozliczeniowym, w którym następuje upływ oznaczonego terminu, ale może jej dokonać także wcześniej. Interpretacja tego przepisu wskazująca na obowiązek wyczekiwania przez syndyka z dokonaniem korekty na upływ tego terminu jest nieracjonalna. Dopuszczalne więc było dokonanie korekty już w rozliczeniu za ostatni miesiąc poprzedzający ogłoszenie upadłości. Zdaniem syndyka na wniosek taki wskazuje również wykładnia systemowa art. 89a u.p.t.u. Skoro spółka jest w stanie upadłości, to uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności następuje już w dniu ogłoszenia upadłości, w związku z czym zbędne byłoby nakładanie na dłużnika obowiązku wyczekiwania z dokonaniem korekty kwot odliczonego podatku naliczonego do upływu 150- dniowego terminu.