Wyrok NSA z dnia 3 października 2012 r., sygn. II FSK 2597/11

Firma, która płaci karę umowną, żeby uniknąć wyższego odszkodowania i uchronić swoje źródła przychodów, może ją zaliczyć do kosztów.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jacek Brolik (sprawozdawca), Sędziowie NSA Jan Rudowski, NSA Jan Grzęda, Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 3 października 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w W. działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 czerwca 2011 r. sygn. akt III SA/Wa 1689/10 w sprawie ze skargi P. [...] O.S.A. z siedzibą w P. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w W. działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 1 kwietnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz P. [...] O.S.A. z siedzibą w P. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 1689/10, uchylił zaskarżoną przez P. [...] O.S.A. z siedzibą w P. interpretację indywidualną Ministra Finansów (organ upoważniony: Dyrektor Izby Skarbowej w W.) z dnia 1 kwietnia 2010 r., w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

Rozstrzygnięcie powyższe zapadło w następującym stanie faktycznym.

Spółka w dniu 30 grudnia 2009 r. złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, przedstawiając następujące prawnie znaczące dla opodatkowania zdarzenie. Jej działalność w zakresie wyrobów ropopochodnych wymaga rozwoju, poszerzenia oferty, zdobywania nowych rynków zbytu oraz zwiększania skali działalności przez przejęcie innych podmiotów z branży. Od końca lat 90-tych strategia Skarżącej obejmuje ekspansję na rynki państw Europy Środkowo-Wschodniej i budowanie silnej pozycji regionalnej. Wejście na rynki zagraniczne spowodowane było m.in. dążeniem do umocnienia pozycji negocjacyjnej, wyższej efektywności i zmniejszenia ryzyka działalności dzięki jej dywersyfikacji. Jedyną możliwość realizacji tej strategii na rynku czeskim stwarzało przejęcie koncernu U. ("UP"). W związku z tym Skarżąca 19 listopada 2003 r. zawarła umowę o współpracy z A. ("AGH"), która to spółka dysponowała istotną wiedzą na temat UP. Współpraca miała wspierać starania Skarżącej o wygranie procesu prywatyzacji UP. W umowie Skarżąca zobowiązała się, że w przypadku pomyślnej finalizacji zakupu akcji UP zapewni, że UP zaoferuje AGH sprzedaż części lub całości udziałów w podmiotach zależnych ("aktywa"). Aktywa wyceniono w umowie ogólnej z 7 kwietnia 2004 r. w sprawie warunków przyszłej umowy sprzedaży udziałów ("umowa ogólna"). W rezultacie Skarżąca nabyła 62,99% udziałów UP. Rynkowa wartość aktywów wzrosła i w 2005 r., kiedy transakcja ich zbycia na rzecz AGH miała być sfinalizowana, znacząco odbiegała od wartości przyjętej w umowie ogólnej. W 2004 r. cena zbycia aktywów na rzecz AGH nie przekraczała połowy ceny, jaką można było uzyskać za nie w 2005 r. Zbywając znaczną część aktywów na zasadach rynkowych UP uzyskała sumę trzykrotnie wyższą niż ustalona umową ogólną. Transakcja w kształcie oczekiwanym przez AGH spowodowałaby znaczącą stratę przychodów UP (pośrednio Skarżącej) z tej sprzedaży i mogłaby stanowić podstawę prawną postawienia członkom władz Skarżącej zarzutu działania na jej szkodę. Mogłaby ona odpowiadać wobec UP za szkodę spowodowaną zbyciem aktywów poniżej ich aktualnej wyceny rynkowej. Skarżąca rozważyła także ograniczenia wynikające z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa polskiego i czeskiego oraz zasady starannego prowadzenia działalności gospodarczej i obowiązku minimalizacji ewentualnej szkody dla niej. W efekcie Skarżąca uznała, że wykonanie żądań AGH byłoby szkodliwe dla jej interesu gospodarczego. Dlatego też, w latach 2005-2007 UP zbyła aktywa na zasadach rynkowych. Trybunał Arbitrażowy w Pradze prawnie zobowiązał Skarżącą do zapłaty kar umownych wraz z odsetkami, za podstawę swego rozstrzygnięcia przyjmując jej zobowiązania z umowy ogólnej.