Wyrok NSA z dnia 21 padziernika 2011 r., sygn. I OSK 525/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska Sędziowie: Sędzia NSA Anna Łukaszewska - Macioch Sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) Protokolant st. inspektor sądowy Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 21 października 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 25 listopada 2010 r. sygn. akt II SA/Sz 830/10 w sprawie ze skargi T. J. na orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej w Szczecinie z dnia [...] lutego 2009 r. nr [...] w przedmiocie kary dyscyplinarnej upomnienia oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 listopada 2010 r. sygn. akt I SA/Sz 830/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę T. J. na orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej w Szczecinie z dnia [...] lutego 2009 r. nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary dyscyplinarnej upomnienia.

W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.

Naczelnik Urzędu Celnego w K. orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia [...] listopada 2008 r. uznał starszego kontrolera celnego, starszego rewidenta celnego T. J. za winnego naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego określonych w art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, to jest zachowanie się niegodne poprzez przedłożenie dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył i orzekł karę dyscyplinarną upomnienia. Orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia [...] lutego 2009 r. Dyrektor Izby Celnej w Szczecinie utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie organu pierwszej instancji w uzasadnieniu stwierdzając, że T. J. skierował do Dyrektora Izby Celnej w Szczecinie wniosek z dnia [...] czerwca 2005 r. o wypłatę świadczenia socjalnego - zwrot kosztów przejazdu koleją, w wysokości [...] zł, za przejazd w dniu [...].04.2005 r. na trasie Warszawa [...]- S.. W dniu [...] kwietnia 2007 r. Rzecznik Dyscyplinarny wszczął postępowanie wyjaśniające, w toku którego ustalono, że starszy kontroler T. J. w dniu [...] kwietnia 2005 r. w godzinach od 7.30 do godziny 15.30 pełnił służbę w Urzędzie Celnym w K., natomiast od dnia [...] kwietnia 2005 r. do dnia [...] kwietnia 2005 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym. Powstała zatem wątpliwość czy będąc w pracy w dniu [...] kwietnia 2005 r., funkcjonariusz celny T. J. zasadnie żądał od Dyrektora Izby Celnej w Szczecinie zwrotu kosztu przejazdu koleją w kwocie [...] zł. Obwiniony wyjaśnił, że dnia [...] kwietnia 2005 r. od godz. 7.30 do godz. 15.30 pełnił służbę w Urzędzie Celnym w K. Po zakończonej pracy, po godz.15.30, pojechał z ojcem samochodem do Warszawy. Na dworcu PKP Warszawa [...] na obwinionego czekała jego matka, która w dniu [...] kwietnia 2005 r. około godz. 10.00 kupiła mu bilet powrotny z Warszawy do miejscowości S. Obwiniony jeszcze tego samego dnia przed północą wyruszył w podróż powrotną pociągiem do S. i na miejscu był [...] kwietnia 2005 r. Powyższe potwierdzili jego rodzice w złożonych oświadczeniach. W dniu [...] czerwca 2007 r. od Naczelnika "PKP Przewozy Regionalne Spółka z o.o. Łódzki Zakład Przewozów Regionalnych" w Łodzi, wpłynęło pismo informujące, iż na podstawie przesłanej kserokopii biletu przedłożonego przez obwinionego, podróż z Warszawy [...] do S. przebiegała w następujący sposób: wyjazd z Warszawy [...] o godzinie 10.12, pociągiem nr [...], przyjazd pociągiem nr [...] do stacji P. o godzinie 15.01, przyjazd pociągiem nr [...] do S. o godzinie 16.23. Zdaniem organu odwoławczego, przeprowadzone postępowanie wykazało, że T. J. mógł odbyć podróż wykazaną na przedłożonym wniosku, ale nie według dołączonego do wniosku biletu. Obwiniony przedkładając do refundacji kosztów stosowny bilet, który nie stanowił dowodu jego przejazdu na trasie Warszawa - S., pozwala na uznanie, iż otrzymał od pracodawcy nienależne mu świadczenie socjalne. Takie zachowanie T. J. naruszało art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, gdyż jako obowiązany do godnego zachowywania się w służbie, dopuścił się nadużycia w postaci pobrania nienależnego mu w danym momencie świadczenia socjalnego. Nadużycie popełnione przez funkcjonariusza celnego jest czynem niegodnym i sprzecznym z obowiązującymi go normami prawa ale i normami etycznymi. Z tych względów organ odwoławczy uznał obwinionego winnym popełnienia zarzuconego mu czynu, a wymierzoną karę za współmierną do stopnia zawinienia i stanowiącą dla obwinionego wystarczającą dolegliwość, która odniesie skutek zapobiegawczy oraz wychowawczy. Rodzaj zastosowanej kary dyscyplinarnej uwzględnia dotychczasową niekaralność obwinionego, dobrą ocenę przebiegu dotychczasowej służby oraz zaprezentowaną w ostatnim okresie, godną uznania postawę w służbie, polegającą na dobrowolnym zgłoszeniu się do uczestnictwa w akcji wzmacniania Służby Celnej na polskiej granicy wschodniej. W wyniku rozpatrzenia skargi T. J. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2009 r. sygn. akt II SA/Sz 477/09 uchylił zaskarżone orzeczenie dyscyplinarne oraz poprzedzające je orzeczenie dyscyplinarne organu pierwszej instancji. Wyrok ten został jednak uchylony przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2010 r. sygn. akt I OSK 1545/09 w wyniku rozpatrzenia skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Celnej w Szczecinie. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że Sąd pierwszej instancji uwzględniając skargę, powołał jako podstawę art. 145 §1 pkt 1 lit. b w zw. z art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a w jego motywach wskazał jako naruszony przepis prawa materialnego art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej. Natomiast przepis art. 145 §1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uprawnia do uwzględnienia skargi w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa, dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, a powołany przez Sąd jako naruszony przepis jest przepisem prawa materialnego i nie mógł stanowić podstawy do stwierdzenia naruszenia prawa, dającego podstawę do wznowienia postępowania. Ponadto, uzasadnienie zaskarżonego wyroku uchylające orzeczenia organów obu instancji nie zawiera jakichkolwiek wskazań co do dalszego postępowania organu. Niewyjaśnienie przez Sąd pierwszej instancji rzeczywistej podstawy rozstrzygnięcia i niezawarcie wskazań dla organu przy ponownym rozpoznaniu sprawy, narusza art. 141 §4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy i nie pozwoliło Sądowi na stwierdzenie oczywistej omyłki przy określeniu podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Ponadto, wątpliwość co do rzeczywistej podstawy prawnej rozstrzygnięcia nie pozwoliło Sądowi kasacyjnemu na dokonanie oceny zasadności zarzutów dotyczących naruszenia przez Sąd pierwszej instancji powołanych w skardze kasacyjnej przepisów prawa materialnego. W przypadku uznania przez Sąd pierwszej instancji, że w sprawie rzeczywiście doszło do naruszenia art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej niezbędne będzie dokonanie ponownej wykładni tego przepisu, a także §2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin uwzględniającej m. in. argumenty podniesione przez organ w skardze kasacyjnej.