Postanowienie NSA z dnia 11 kwietnia 2011 r., sygn. II FSK 2300/10

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Antoni Hanusz (spr.), , , po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej sprawy ze skargi kasacyjnej Ministra Finansów (organ upoważniony: Dyrektor Izby Skarbowej w W.) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 1961/09 w zakresie wniosku Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika w sprawie ze skargi P.K. na interpretację indywidualną Ministra Finansów (organ upoważniony: Dyrektor Izby Skarbowej w W.) z dnia 14 lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego postanawia: oddalić wniosek Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika

Uzasadnienie

II FSK 2300/10

Uzasadnienie

Pismem z dnia 4 lutego 2011 roku Okręgowa Izba Radców Prawnych w W. wystąpiła z wnioskiem dopuszczenie jej do udziału w charakterze uczestnika, w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie o sygnaturze akt II FSK 2300/10 ze skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 1961/09. Izba powołała się na art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.,) dalej u.p.p.s.a. Podniosła, że jest jednostką organizacyjną samorządu zawodowego radców prawnych posiadającą osobowość prawną stosownie do art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 roku Nr 123, poz. 1059), zaś do ustawowych zadań samorządu należy między innymi udział w zapewnianiu warunków do wykonywania ustawowych zadań radców prawnych, reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochrona ich interesów zawodowych. Izba argumentowała w dalszej kolejności, że sprawa w której w wnosi o dopuszczenie jej do udziału w charakterze uczestnika, dotyczy oceny prawidłowości interpretacji przepisów prawa podatkowego w odniesieniu do opodatkowania świadczeń związanych z udzielaniem pomocy prawnej z urzędu przez radców prawnych wykonujących zawód w spółkach nieposiadających osobowości prawnej. W ocenie Izby oznacza to, że zarówno ze względu na podmioty, których dotyczy stan faktyczny, jak i przedmiot interpretacji, wynik prowadzonej obecnie przed NSA sprawy dotyka bezpośrednio interesów zawodowych członka warszawskiego samorządu radców prawnych uczestniczącego w tej sprawie oraz pośrednio interesów innych członków tego samorządu. W konsekwencji, udział Izby, jako organizacji samorządu zawodowego jest w ocenie wnioskodawcy uzasadniony. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając wniosek uznał, że nie zasługuje on na uwzględnienie. W myśl art. 33 § 2 u.p.p.s.a., na który powołała się Izba występując z wnioskiem o dopuszczenie jej do udziału w postępowaniu kasacyjnym oznaczonym sygnaturą akt 2300/11, w charakterze uczestnika, udział w charakterze uczestnika w postępowaniu przed sądem administracyjnym, w tym i Naczelnym Sądem Administracyjnym, co wynika z art. 193 u.p.p.s.a., może zgłosić osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4 u.p.p.s.a., w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Oznacza to, że do udziału w postępowaniu przed sądem administracyjnymi może zostać dopuszczona osoba, która nie brała udziału w postępowaniu przed organami administracji, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, lub organizacja społeczna o której mowa w art. 24 § 2 u.p.p.s.a., występująca w cudzej sprawie, jeżeli sprawa ta mieści się w zakresie statutowej działalności organizacji. W rozpoznawanej sprawie żadna z tych dwóch alternatywnych przesłanek dopuszczenia do udziału w postępowaniu nie została spełniona. Sprawa sądowoadministracyjna, w której wydany został objęty skargą kasacyjną wyrok Sądu pierwszej instancji, a której wniesienie zainicjowało prowadzone obecnie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym postępowanie kasacyjne do którego dopuszczenia do udziału domaga się Izba, dotyczy sądowej kontroli legalności indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wydanej z wniosku P.K. przez Ministra Finansów. Tymczasem z treści art.14k § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 roku Nr 8, poz. 60 ze zm.) dalej O.p., wynika wprost, że organ podatkowy prowadząc jurysdykcyjne postępowanie wymiarowe, nie ma obowiązku uwzględnienia treści interpretacji w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Wydanie zaskarżonej obecnie indywidualnej interpretacji podatkowej nie stwarza dla wnioskodawcy obowiązku, lecz jedynie uprawnienie do zastosowania się do jej treści w toku realizacji ciążących na nim obowiązków podatkowych, co także wynika z art. 14k, czy art. 14m O.p. Dopiero okoliczność wydania interpretacji indywidualnej, a następnie okoliczność zastosowania się do jej treści przez wnioskodawcę z uwzględnieniem reguł zawartych w art. 14k - 14n O.p., mogą stanowić elementy stanu faktycznego przyszłego postępowania jurysdykcyjnego prowadzonego przez organy podatkowe wobec wnioskodawcy, który w tym postępowaniu występuje co do zasady jako podatnik, a więc podmiot podlegający konkretnemu obowiązkowi podatkowemu. Z zaistniałymi w ten sposób elementami faktycznymi, to jest po pierwsze wydaniem interpretacji, a po drugie zastosowaniem się wnioskodawcy do jej treści, ustawodawca wiąże określone skutki prawne polegające na zwolnieniu jedynie wnioskodawcy z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji, co wynika z art. 14m O.p. Z tej przyczyny, wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego należy rozpatrywać jedynie w charakterze czynności chroniącej wnioskodawcę, jako podatnika na przyszłość. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w treści art. 14k § 1 O.p., gdzie ustawodawca założył, że zastosowanie się do interpretacji indywidualnej z uwzględnieniem norm wyrażonych w tym przepisie, nie może szkodzić wnioskodawcy. Wyrok sądu administracyjnego pierwszej instancji kończący postępowanie z zakresu sądowej kontroli legalności interpretacji, jak również postępowanie kasacyjne zainicjowane wniesieniem skargi kasacyjnej od tego orzeczenia, mogą zatem dotyczyć jedynie interesu prawnego skarżącego, to jest podmiotu, który wystąpił wcześniej do organu z wnioskiem o udzielenie interpretacji indywidualnej. Wyrok w toczącym się obecnie postępowaniu kasacyjnym w sprawie II FSK 2300/10, nie dotyczy interesu prawnego Okręgowej Izby Radców Prawnych. Z tej przyczyny uznać należy, że pierwsza przesłanka dopuszczenia Izby do udziału w postępowaniu, o której mowa w art. 33 § 2 u.p.p.s.a., nie została spełniona. Jednocześnie podnieść należy, że Izba nie spełnia również drugiej wymienionej w art. 33 § 2 u.p.p.s.a. przesłanki dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu. Przepis ten poza kryterium interesu prawnego w rozstrzygnięciu od którego istnienia uzależniony jest status uczestnika, uprawnia do ubiegania się o dopuszczenie do udziału w postępowaniu jedynie organizację społeczną, o której mowa w art. 25 § 4 u.p.p.s.a., w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy jej statutowej działalności. Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie definiuje pojęcia "organizacja społeczna". Przez pojęcie to rozumieć jednak należy wszelkie trwałe zrzeszenia osób fizycznych i prawnych powołane do wypełniania określonych, ważnie społecznie celów, posiadające stałą więź organizacyjną, niewchodzące w skład aparatu organów administracji publicznej, tak rządowej jak i samorządowej (por. M.Romańska [w:] T.Woś (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Komentarz, Warszawa 2008, s. 191.). Tymczasem Okręgowa Izba Radców Prawnych jest, jak sama przyznaje, jednostką organizacyjną samorządu zawodowego radców prawnych, której organizacja, podstawy działania oraz cele zostały zawarte w ustawie o radcach prawnych. Izba nie jest zatem organizacją społeczną, o której mowa w art.25 § 4 u.p.p.s.a., która mogłaby na podstawie art. 33 § 2 u.p.p.s.a., w związku z art. 193 tej ustawy, zostać dopuszczona do udziału w postępowaniu kasacyjnym. Z tej przyczyny Izba nie może zostać dopuszczona do udziału w postępowaniu jako uczestnik działający w interesie i na rzecz skarżącego. Dodatkowo podnieść należy, że w związku z tym co zostało powiedziane powyżej, tzn. że u podstaw rozpoznawanej w postępowaniu II FSK 2300/10 sprawy sądowoadministracyjnej leży skarga na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną przez Ministra Finansów, która prawnie może wiązać na przyszłość jedynie wnioskodawcę (skarżącego) to jest P.K., przy zaistnieniu okoliczności o których mowa w Rozdziale 1a Działu II Ordynacji podatkowej, nie jest prawidłowe twierdzenie Izby, że rozpoznawana sprawa dotyczy ustawowo określonej jej działalności oraz że Izba jako uczestnik postępowania będzie działała w prawnym interesie innych jej członków. Izba zatem nie może zostać dopuszczona jako uczestnik prowadzonego obecnie postępowania kasacyjnego ani jako podmiot broniący własnego interesu prawnego, gdyż wynik sprawy nie dotyczy interesu prawnego Izby, ani jako organizacja społeczna broniąca interesu prawnego skarżącego oraz innych zrzeszonych w niej osób, ponieważ Izba nie jest organizacją społeczną w rozumieniu art. 33 § 2 w związku z art. 25 § 4 u.p.p.s.a.