Wyrok NSA z dnia 5 stycznia 2010 r., sygn. II OSK 1472/09

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maria Czapska- Górnikiewicz Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Sędzia del. NSA Wiesław Morys (spr.) Protokolant Paweł Konicki po rozpoznaniu w dniu 05 stycznia 2010r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej R. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2009 r. sygn. akt V SA/Wa 2863/08 w sprawie ze skargi R. B. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia represji oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 maja 2009 roku oddalił skargę R. B. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (dalej Prezes Instytutu) z dnia [...] września 2008 r., którą organ ten utrzymał w mocy swą decyzję z dnia [...] sierpnia 2007 r. o odmowie potwierdzenia represji, jakich miał doznać R. B. w postaci przebywania w więzieniu we Wrocławiu bez wyroku w okresie od 18 listopada 1953 r. do 21 stycznia 1954 r. za działalność polityczną związaną z walką o suwerenność i niepodległość Polski (art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 ze zm.) - dalej ustawa o kombatantach, oraz orzekł o kosztach.

Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach:

Postępowanie administracyjne zostało wszczęte wnioskiem R. B. z dnia 6 marca 2007 r. (data wpływu do organu 12 marca 2007 r.), w którym domagał się on przyznania mu statusu represjonowanego z przyczyn politycznych. Żądanie uzasadnił aresztowaniem w dniu 18 listopada 1953 r. i osadzeniem w więzieniu przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu. Wedle jego twierdzeń zarzucano mu rozpowszechnianie haseł antyrządowych oraz aktywne uczestnictwo w organizacji Wolność i Niezawisłość. W areszcie tym był osadzony do 21 stycznia 1954 r., kiedy to został przeniesiony do zakładu dla nieletnich w Świdnicy, gdzie przebywał do 12 kwietnia 1955 r. W trakcie pobytu w tym zakładzie czasowo został umieszczony w w/w areszcie. Na dowód czego przedłożył zaświadczenia: Centralnego Zarządu Służby Więziennej z dnia 13 października 2006 r. i Zakładu Poprawczego w Świdnicy z dnia 16 października 2006 r., nadto oświadczenie S. C.. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w tym przesłuchaniu R. B. w charakterze strony i wymienionej wyżej osoby w charakterze świadka, decyzją z dnia [...] sierpnia 2007 r. Prezes Instytutu, na podstawie art. 104 k.p.a. w związku z art. 8 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o kombatantach, odmówił potwierdzenia, że R. B. przebywał bez wyroku w Więzieniu nr 1 przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu w okresie od 18 listopada 1953 r. do 21 stycznia 1954 r. za działalność polityczną związaną z walką o suwerenność i niepodległość Polski. W jej uzasadnieniu wskazał, iż fakty podawane przez wnioskodawcę w jego wniosku nie zostały potwierdzone. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika, aby przebywał on w więzieniu w warunkach opisanych w art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy o kombatantach. Dołączone zaświadczenia dowodzą okresów przebywania w więzieniu i zakładzie poprawczym, wszak nie podają one powodu, dla jakiego R. B. został tam umieszczony. Nieprzekonywujące są też w ocenie organu twierdzenia S. C. zawarte w piśmie z dnia 10 marca 2007 r. Z przesłuchania jej natomiast nic istotnego nie wynikło. Zeznania wnioskodawcy uznał organ za niewiarygodne. W trakcie przesłuchania podał on, że marka była członkiem AK, że pomagał jej roznosić "bibułę", że został zaprzysiężony w wieku 16 lat i działał w organizacji "Wolność i Niezawisłość". Oprócz działalności propagandowej zajmował się też fotografowaniem radzieckich obiektów strategicznych. Zdaniem organu twierdzenia te, w sytuacji braku innych dowodów, w tym dokumentów, nadto, gdy w toku poprzedniego postępowania strona wskazywała na swą przynależność do WiN, lecz podawała brak jakichkolwiek świadków na istotne dla sprawy okoliczności, chociaż eksponowała bardziej swą pomoc udzielaną matce niż przynależność do podziemnej organizacji, bardziej szczegółowe opisy działań przedstawiane obecnie w stosunku do poprzedniej sprawy, nie dowodzą, aby strona przebywała w więzieniu bez wyroku za działalność polityczną związaną z walką o suwerenność i niepodległość. Brak jest bowiem dowodów na fakty dokonania przezeń świadomych czynów mających taki charakter. Dlatego do potwierdzenia represji dojść nie mogło. W części ustalającej organ podał, iż toczyło się wcześniej postępowanie dotyczące tej materii, a obejmujące okres aresztowania w dniu 20 listopada 1954 r. i umieszczenia w areszcie śledczym w Świdnicy do 2 sierpnia 1955 r., a następnie w Ośrodku Pracy Więźniów w Sosnowcu w okresie od 4 sierpnia 1955 r. do 28 listopada 1955 r., wszak postępowanie to zakończyło się ostateczną decyzją odmowną z dnia [...] grudnia 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 września 2006 r., sygn. akt V SA/Wa 470/06, oddalił skargę na to rozstrzygnięcie. Wniosek o ponowne rozpatrzenie niniejszej sprawy nie został uwzględniony. Wydając decyzję z dnia [...] września 2008 r. Prezes Instytutu, wskazując, jako jej podstawę prawną m.in. art. 138 § 1 pkt 1 i art. 127 § 3 k.p.a., podzielił dokonane poprzednio ustalenia i rozważania. Wynikało z nich, że strona w podanym we wniosku okresie istotnie przebywała bez wyroku w więzieniu, lecz nie wykazała, aby powodem tego było doznanie represji w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy o kombatantach. Zebrany materiał dowodowy, w tym zeznanie świadka S. C., która nie pamiętała żadnych działań niepodległościowych odwołującego się, jak też jego zeznania, które organ określił jako mało szczegółowe i niespójne z ze złożonymi w poprzedniej sprawie, nie pozwolił na wydanie pozytywnej dla strony decyzji. Dokonanej ocenie wiarygodności dowodów organ dał wyraz w obszernym uzasadnieniu decyzji, następnie zaskarżonej do sądu administracyjnego.