Wyrok NSA z dnia 3 września 2010 r., sygn. II FSK 735/09

W sprawach o opodatkowanie przychodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach podatnik musi nie tylko wykazać, że posiadał środki pozwalające sfinansować mienie zgromadzone w roku podatkowym, ale również że środki te mają walor legalności tj. pochodzą z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, NSA del. Jan Grzęda, Protokolant: Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w 3 września 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 1698/08 w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 14 kwietnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od A. D. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w W. kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 stycznia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wa 1698/08, działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.,), oddalił skargę A.D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 14 kwietnia 2008 roku w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2001 rok. Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynikało, że Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W. decyzją z 5 października 2007r. ustalił A.D. za 2001 rok zobowiązanie podatkowe w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów w kwocie 59.502 zł. Z uzasadnienia decyzji wynikało, że A. i M. małżonkowie D. za 2001r. złożyli wspólne zeznanie podatkowe w zakresie rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Kontrolę skarbową - dotyczącą rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2001, w tym dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów, wobec skarżącej wszczęto w dniu 2 listopada 2006r., a wobec M.D. dnia 29 czerwca 2006r. W trakcie postępowania stwierdzono, że małżonkowie D. w 2001r. ponieśli wydatki w łącznej kwocie 397.775,26 zł natomiast ich przychody ze źródeł krajowych wyniosły 1.508.334,91 zł. Ponadto ustalono, iż w 2001r. na rachunek bankowy M.D. wpłynęły od niewiadomego zleceniodawcy z Banku w Szwajcarii kwoty wynoszące w sumie 109.925,00 USD, które zostały pobrane z konta przez M.D. Organ pierwszej instancji zwrócił się do M.D. pismem z dnia 22 grudnia 2006 roku o wyjaśnienia dotyczące strony wpłacającej, tytułu prawnego tych wpłat bądź innego tytułu zasilenia rachunku bankowego. W odpowiedzi wskazano, iż z racji znacznego upływu czasu, braku dostępu do dokumentacji zabezpieczonej przez Prokuraturę Apelacyjną w L. i ABW oraz przebywania w Areszcie Śledczym w K., M.D. nie jest w stanie prawidłowo wyjaśnić tytułów zasileń swojego rachunku bankowego. W piśmie z dnia 23 kwietnia 2006 roku Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W. ponownie wzywał małżonków do złożenia wyjaśnień. Argumentował, iż istnieją możliwości zapoznania się z aktami zabezpieczonymi przez organy ścigania, a także udzielenia wyjaśnień przez małżonka skarżącej na podstawie posiadanej wiedzy o przeprowadzonych transakcjach finansowych. Podnoszono ponadto, że strona jest w stanie spowodować dostarczenie zagranicznej dokumentacji finansowej wyjaśniającej źródło i tytuły środków finansowych otrzymanych ze Szwajcarii. Dopiero w piśmie z dnia 19 lipca 2007 roku stanowiącym zastrzeżenia do protokołu kontroli z dnia 28 czerwca 2007 roku M. i A. D. podnieśli, iż przekazy ze Szwajcarii w łącznej kwocie 109.925,00 USD są transferem środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi M.D. Wskazano, iż prowadzi on działalność nie tylko w Polsce, ale i poza jej granicami i ma prawo utrzymywać tam rachunki bankowe. Rachunki te według twierdzeń strony są zasilane poprzez wpłaty osób trzecich oraz przez samego właściciela. Na dowód posiadania konta w Szwajcarii strona przedstawiła kopię dokumentu przedstawiającego saldo rachunku nr [...] ze stanem środków na dzień 01 stycznia 2001 roku w wysokości 71.445,00 USD oraz oświadczenie M.D. z dnia 13 lipca 2007 roku, iż rachunek ten jest jego prywatnym rachunkiem, na którym gromadził środki uzyskane z działalności wykonywanej osobiście poza granicami Polski. Organ kontroli skarbowej oceniając wyjaśnienia strony uznał, że źródło pochodzenia przedmiotowych środków nie zostało udokumentowane. Zaznaczył, że nie wykazano, iż transfer kwoty 109.925,00 USD ze Szwajcarii był transferem środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi M.D. Albowiem przedstawiona kopia dokumentu - saldo rachunku nr [...] ze stanem środków na dzień 1 stycznia 2001 roku w wysokości 71.445,00 USD - nie dowodzi, iż wpłaty na konto w Polsce pochodzą z tego właśnie rachunku. Na przelewach opisano powyższe wpłaty jako dokonane przez jednego z klientów Banku w Szwajcarii. Organ wątpliwości te rozstrzygnął jednakże na korzyść strony i wyliczył przyrost majątku na koncie dolarowym w Banku w Polsce na kwotę 38.480,00 USD (109.925,00 USD minus 71.445,00 USD posiadanych środków na dzień 01.01.2001 r w Banku w szwajcarii), co stanowi równowartość 158.671,78 zł (według kursów USD z dat dwóch ostatnich wpłat: 19.985,00 USD x 4,2324 zł (02.07.2001) i 18.495,00 USD x 4,0058 zł (06.08.2001) i uznał go za przychód nieznajdujący pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych opodatkowany stawką 75 %. W 2001 roku pomiędzy A. i M. D. istniała ustawowa wspólność majątkowa w rozumieniu art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 ze zm.) - obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z tego względu przy ustalaniu przychodu z nieujawnionych źródeł uzyskanego przez Skarżącą zastosowano zasadę wynikającą z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1997r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm. - zwanej dalej "u.p.d.o.f."). Przepis ten stanowi, że przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku (...). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Organ za podstawę wyliczenia wysokości zobowiązania podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów z nieujawnionych źródeł za 2001r. przyjął kwotę 79.336,00 zł (tj. 50 % kwoty 158.671,78 zł) i ustalił zobowiązanie podatkowe w kwocie 59.502,00 zł ( tj. 79.336,00 zł x 75%). Dyrektor Izby Skarbowej w W. zaskarżoną do sądu administracyjnego decyzją z dnia 14 kwietnia 2008r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji podzielając argumentację tam zawartą.