Wyrok NSA z dnia 7 lipca 2009 r., sygn. II OSK 1105/08

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Barbara Adamiak Sędziowie sędzia NSA Jerzy Stelmasiak sędzia del. NSA Wiesław Morys (spr.) Protokolant Renata Sapieha po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lutego 2008 r. sygn. akt V SA/Wa 1219/07 w sprawie ze skargi B. W. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] lutego 2007 r. nr [....] w przedmiocie przyznania uprawnień wdowie po kombatancie 1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2) odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 lutego 2008 roku uchylił decyzję Kierownika Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej Kierownik Urzędu) z dnia [...] lutego 2007 r. w przedmiocie odmowy przyznania B. W. uprawnień kombatanckich po zmarłym mężu F. W. oraz zasądził od organu na rzecz skarżącej zwrot kosztów sądowych.

Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach:

Rozpatrując wniosek B. W. z dnia 20 marca 2006 r. o przyznanie uprawnień wdowich Kierownik Urzędu decyzją z dnia [...] grudnia 2006 r., wydaną na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 ze zm.), dalej ustawa o kombatantach), odmówił jego uwzględnienia. W jej uzasadnieniu wskazał, iż uprawnienia wynikające z art. 20 ust.2 cytowanej ustawy przysługują wdowom lub wdowcom - emerytom i rencistom oraz osobom pobierającym uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne pozostałe po kombatantach i innych osobach uprawnionych. W powołaniu na utrwalony w orzecznictwie sądowym pogląd (wyrażony m. in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2002 r., sygn. III RN 57/02, (OSNP 2004/2/24), zwrócono jednak uwagę, że uprawnienia wdowy (wdowca) po kombatancie mają charakter pochodny od praw przysługujących uprzednio kombatantowi, a ich nabycie uzależnione jest od tego, czy pierwotnie uprawniony zachowałby je gdyby żył. F. W. posiadał uprawnienia kombatanckie przyznane orzeczeniem byłego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (dalej ZBoWiD) z dnia 26 lutego 1987 r. wyłącznie z tytułu działalności w charakterze uczestnika walk o ustanowienie i utrwalenie władzy ludowej. Zdaniem organu uprawnienia wdowy, jakkolwiek pochodne od statusu zmarłego męża, powinny być oceniane z uwzględnieniem jej osobistej sytuacji prawnej. W tym kontekście ponowna ocena uprawnień kombatanckich zmarłego męża nie jest postępowaniem weryfikacyjnym osoby zmarłej, lecz ustaleniem przesłanek rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie uprawnień przysługujących wdowie. Przytaczając brzmienie art. 21 ust. 2 pkt. 4 lit. c ustawy o kombatantach, organ wskazał, że uprawnienia kombatanckie nie przysługują osobie, która w latach 1944-1956 była zatrudniona, pełniła służbę lub funkcję w aparacie bezpieczeństwa publicznego poza strukturami Urzędów Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa lub Informacji Wojskowej, jeżeli podczas i w związku z tą działalnością wykonywała zadania śledcze i operacyjne związane bezpośrednio ze zwalczeniem organizacji oraz osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Opierając się o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy organ ustalił, iż F. W. podczas służby w Korpusie Bezpieczeństwa Publicznego (dalej KBW) w latach 1949 - 1952 brał udział w zwalczaniu podziemia niepodległościowego, co stanowiło przesłankę pozbawienia uprawnień kombatanckich przewidzianą w cytowanym wyżej art. 21 ust. 2.