Wyrok NSA z dnia 1 września 2009 r., sygn. I OSK 14/09

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska Sędzia WSA del. Iwona Kosińska (spr.) Protokolant Barbara Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 1 września 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 października 2008 r. sygn. akt II SA/Wa 748/08 w sprawie ze skargi J. R. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] kwietnia 2008r. nr [...] w przedmiocie przekazania wniosku strony organowi będącemu właściwym w sprawie oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 3 października 2008 r. sygn. akt II SA/Wa 748/08, po rozpatrzeniu skargi J. R., uchylił postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] kwietnia 2008 r. nr [...] oraz poprzedzające je postanowienie tego organu z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie przekazania wniosku strony o stwierdzenie nieważności postanowienia administracyjnego organowi będącemu właściwym w sprawie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2008 r. utrzymał w mocy własne postanowienie z dnia [...] lutego 2008 r. przekazujące Komendantowi Głównemu Straży Pożarnej, jako organowi właściwemu, sprawę z wniosku J. R. z dnia [...] stycznia 2008 r. o stwierdzenie nieważności ostatecznego postanowienia Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...]. W uzasadnieniu powyższego postanowienia Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji podniósł, że Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej postanowieniem z dnia [...] stycznia 2008 r. utrzymał w mocy postanowienie Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie roszczeń odszkodowawczych J. R. z tytułu obniżenia w 1993 r. uposażenia zasadniczego i dodatku za stopień. Wnioskiem z dnia [...] stycznia 2008 r., złożonym do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, J. R. wniósł o stwierdzenie nieważności postanowienia Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia [...] stycznia 2008 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji uznał się za organ niewłaściwy w sprawie i postanowieniem z dnia [...] lutego 2008 r., wydanym na podstawie art. 65 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, przekazał ten wniosek Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej, będącemu organem właściwym do jego rozpoznania. W motywach rozstrzygnięcia organ wskazał, że w świetle art. 157 § 1 kpa, właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w art. 156 § 1 tego Kodeksu jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ. Z kolei pod pojęciem "ministra" należy rozumieć, zgodnie z art. 5 § 2 pkt 4 kpa, m.in. kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra. Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1990 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667, ze zm.), centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej. Zatem Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej pozostaje w rozumieniu art. 5 § 2 pkt 4 kpa "ministrem", a tym samym jest właściwym organem do prowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczeń administracyjnych wydanych przez ten organ, a także właściwym organem do oceny zasadności prowadzenia takiego postępowania i jego skutków. Powyższy wniosek znajduje również, zdaniem Ministra, swoje uzasadnienie w brzmieniu art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1548, ze zm.), zgodnie z którym w sprawach indywidualnych decyzje centralnego organu administracji rządowej są ostateczne w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa uprawnienia takie przyznaje ministrowi kierującemu określonym działem administracji rządowej. Minister podkreślił, że w przepisach ustawy o Państwowej Straży Pożarnej brak jest uregulowań w stosunku do powołanych wyżej przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, które przewidywałyby kompetencję ministra właściwego do spraw wewnętrznych w przedmiocie stwierdzania nieważności decyzji. W szczególności, w tym przypadku nie może znaleźć zastosowania przepis art. 32 ust. 3 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, stanowiący, że od decyzji Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej strażakowi służy odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Minister stanął na stanowisku, że powołany przepis dotyczy jedynie określonego środka prawnego służącego kontroli nieostatecznej decyzji administracyjnej - odwołania. Nie dotyczy natomiast nadzwyczajnego środka zaskarżenia decyzji, jakim jest stwierdzenie nieważności. Odnosząc powyższe rozważania do wniosku J. R. Minister stwierdził, że organem właściwym do rozpatrzenia tego wniosku pozostaje Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, nie zaś Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wydanie w przedmiotowej sprawie przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji rozstrzygnięcia merytorycznego mogłyby zostać, w świetle przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, potraktowane jako rozstrzygnięcie wydane z naruszeniem przepisów o właściwości. Stosownie zaś do treści art. 156 § 1 pkt 1 kpa wydanie decyzji administracyjnej z naruszeniem przepisów o właściwości stanowi przesłankę stwierdzenia nieważności decyzji.