Wyrok NSA z dnia 7 grudnia 2009 r., sygn. I OSK 695/09

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska (spr.) Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędzia WSA del. Stanisław Marek Pietras Protokolant Barbara Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezydenta Miasta Jeleniej Góry od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 lutego 2009 r. sygn. akt IV SA/Wr 596/08 w sprawie ze skargi Prezydenta Miasta Jeleniej Góry na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] października 2008 r. [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności zarządzenia Prezydenta Miasta Jeleniej Góry w sprawie powierzenia obowiązków dyrektora Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, wyrokiem z dnia 19 lutego 2009 r. sygn. akt IV SA/Wr 596/08 oddalił skargę Prezydenta Miasta Jeleniej Góry na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] października 2008 r., w przedmiocie stwierdzenia nieważności zarządzenia Prezydenta Miasta Jeleniej Góry w sprawie powierzenia obowiązków Dyrektora Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze.

Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] października 2008 r. Wojewoda Dolnośląski stwierdził nieważność zarządzenia Prezydenta Miasta Jeleniej Góry z dnia [...] września 2008 r. w sprawie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze, uznając, że zostało wydane z naruszeniem przepisu art. 36 a ust. 4 a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm., zwanej dalej ustawą o systemie oświaty) oraz art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyjaśniając swoje stanowisko Wojewoda Dolnośląski wskazał, iż Rada Miejska Jeleniej Góry uchwałą z dnia [...] sierpnia 2008 r. rozwiązała z dniem 31 sierpnia 2008 r. Zespół Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Jeleniej Górze, w którego skład wchodziło Centrum Kształcenia Ustawicznego, które nie zostało zlikwidowane. W dniu [...] sierpnia 2008 r. Prezydent Miasta - działając w imieniu zakładu pracy - Centrum Kształcenia Ustawicznego - zawarł umowę o pracę z A. S., przyjmującym na siebie obowiązki nauczyciela przedmiotu prawo. Tymczasem w dniu [...] sierpnia 2008 r. Centrum wchodziło jeszcze w skład rozwiązywanego Zespołu, bo zgodnie z postanowieniem uchwały Rady Miejskiej z dnia [...] czerwca 2008 r. w sprawie określenia formy organizacyjnoprawnej i siedziby Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze Centrum miało podjąć działalność jako jednostka budżetowa z dniem 1 września 2008 r. (§ 3 tej uchwały). Natomiast z dniem 31 sierpnia 2008 r. został odwołany przez Prezydenta Miasta Jelenia Góra dyrektor Zespołu Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Jeleniej Górze. Wojewoda Dolnośląski powołał się na pismo zastępcy Prezydenta Miasta Jeleniej Góry z dnia [...] września 2008 r. z którego wynika, że Centrum nie posiadało podmiotowości prawnobudżetowej, nie miało powołanych żadnych władz, a pracowników zatrudniał tylko Zespół Placówek Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego, w którym obowiązki dyrektora pełnił L. S. A zatem w dniu [...] sierpnia 2008 r. Zespołem Placówek i wchodzącym w jego skład Centrum kierował dyrektor, z którym umowa o pracę rozwiązywana była z dniem 31 sierpnia 2008 r. W wyniku zatrudnienia przez Prezydenta Miasta Jeleniej Góry A. S. na stanowisku nauczyciela z dniem 1 września 2008 r. Prezydent Miasta Jeleniej Góry powierzył A. S. pełnienie obowiązków dyrektora Centrum Kształcenia Ustawicznego. Skoro zatem urzędujący w dniu 29 sierpnia 2008 r. w Zespole Placówek i w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze dyrektor nie zatrudnił nauczyciela - A. S., to - w ocenie organu nadzoru - nie można uznać, że w dniu 1 września 2008 r. był on nauczycielem Centrum. Zgodnie bowiem z art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty to dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i decyduje on w szczególności o zatrudnianiu i zwalnianiu nauczycieli. Wobec tego, zdaniem Wojewody, Prezydent Miasta Jeleniej Góry wydał zarządzenie w sprawie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze A. S. z istotnym naruszeniem art. 36a ust. 4a ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym do czasu powierzenia stanowiska dyrektora, zgodnie z ust. 3 lub 4 organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 6 miesięcy. W dniu 1 września 2008 r. A. S. nie był bowiem ani wicedyrektorem ani nauczycielem w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze, a tym samym nie zostały spełnione ustawowe przesłanki powierzenia mu pełnienia obowiązków dyrektora Centrum. Organ nadzoru dalej wskazał, że zgodnie z przepisami art. 36 i 36a ustawy o systemie oświaty zasadą jest wyłanianie kandydata na stanowisko dyrektora szkoły w drodze konkursu. Jednak jeżeli nikt się nie zgłosi, organ prowadzący szkołę może je obsadzić poprzez wskazanie konkretnej osoby. Do tego czasu można też powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, ale nie dłużej niż na 6 miesięcy (art. 36a ust. 4a). Według organu nadzoru działanie ustawodawcy, polegające na umocowaniu organu prowadzącego do zastosowania art. 36a ust. 4a ustawy o systemie oświaty, należy uznać za celowe w przypadku, gdy nie można zastosować (z różnych przyczyn) przepisów art. 36a ust. 3 i ust. 4 ustawy o systemie oświaty. Ratio legis przepisu art. 36a ust. 4a ustawy o systemie oświaty stanowi o możliwości powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły wyłącznie wicedyrektorowi, a w przypadku braku w tej szkole stanowiska wicedyrektora, możliwość powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły nauczycielowi tej szkoły na okres maksymalnie 6 miesięcy. Dodatkowo organ nadzoru zwrócił uwagę na to, że ustawowy 6-miesięczny termin powierzenia pełnienia obowiązków zapisany w zakwestionowanym zarządzeniu upływa z dniem 1 lutego 2009 r., a nie tak jak postanowiono z dniem [...] lutego 2009 r. W ocenie organu nadzoru niemające umocowania w przepisach powszechnie obowiązującego prawa działanie organu narusza również art. 7 Konstytucji RP, zgodnie z którym organy władzy publicznej działają w granicach i na podstawie prawa. Natomiast działanie Prezydenta Miasta Jeleniej Góry polegające na wydaniu zarządzenia nie miało oparcia w przepisach prawa.