Wyrok NSA z dnia 17 marca 2009 r., sygn. I FSK 144/08

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Sylwester Marciniak (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Tomasz Kolanowski, Sędzia NSA Barbara Wasilewska, Protokolant Iwona Wtulich, po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej W.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 17 września 2007 r. sygn. akt I SA/Kr 1493/05 w sprawie ze skargi W.P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 22 września 2005 r. nr I SA/Kr 1493/05 w przedmiocie odpowiedzialności za zaległości w podatku od towarów i usług za okres od stycznia do maja 2003 r., lipiec, sierpień i grudzień 2003 r. oraz za czerwiec 2004 r. 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od W.P. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 1.800 zł /słownie: jeden tysiąc osiemset złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 września 2007 r., sygn. akt I SA/Kr 1493/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargi W. P. na decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 22 września 2005r. w przedmiocie odpowiedzialności za zaległości w podatku od towarów i usług za okres od stycznia do maja 2003 r., lipiec, sierpień i grudzień 2003 r. oraz czerwiec 2004 r.

2. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wskazał, iż istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadza się do prawidłowego rozumienia pojęcia "pełnienie obowiązków członka zarządu" z art. 116 § 2 Ordynacji podatkowej, przepis ten bowiem ogranicza odpowiedzialność członków zarządów spółek i innych osób prawnych za ich zaległości podatkowe do okresu pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu. Zdaniem skarżącego pod spornym pojęciem należy rozumieć jedynie rzeczywiste, czynne, faktyczne wykonywanie tych obowiązków przez członka zarządu a nie piastowanie bierne funkcji. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podzielił tego stanowiska.

Sąd I instancji zauważył, że prawo podatkowe nie definiuje pojęcia "pełnienie obowiązków", a zatem należy stosować to pojęcie w znaczeniu potocznym. (wyrok NSA z 26 października 1994 r., III SA 252/94). W potocznym znaczeniu pojęcie to może być wieloznaczne, gdyż można je rozumieć zarówno jako sprawowanie, wykonywanie określonych czynności bądź funkcji, ale także obejmowanie, bądź piastowanie jakiegoś stanowiska. Zdaniem Sądu I instancji przeważającym jest rozumienie tego pojęcia w znaczeniu piastowania funkcji. Odnosząc się do definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN, (w wersji elektronicznej www.sjp.pwn.pl) Sąd I instancji wskazał, że "pełnić" oznacza sprawować funkcję, wypełniać obowiązki, natomiast "pełniący obowiązki" to osoba pełniąca jakieś funkcje czasowo, w czyimś zastępstwie. Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił też uwagę, iż pełnienie obowiązków w znaczeniu posiadania mandatu, piastowania stanowiska jest pojęciem szerszym, w którym zawiera się również faktyczne rzeczywiste wykonywanie funkcji. Zdaniem Sądu I instancji brak jest podstaw do tego aby znaczenie tego pojęcia zawężać tylko i wyłącznie do znaczenia węższego. Aby bowiem skutecznie reprezentować spółkę, dokonywać faktycznych czynności, członek zarządu musi posiadać ku temu stosowne uprawnienia (mandat). Jeżeli w potocznym znaczeniu nadajemy temu pojęciu oba zakresy znaczeniowe (węższe i szersze) to nie ma podstaw prawnych i logicznych, aby na gruncie języka prawnego nadawać mu tylko i wyłącznie jedno z tych znaczeń. Zdaniem Sądu I instancji "pełnić obowiązki" oznacza otrzymać legitymację do tego, aby realizować wszystkie czynności związane z pełnioną funkcją. Jest to kompetencja do realizowania funkcji członka zarządu przez określony czas. Inne rozumienie omawianego przepisu byłoby pozbawione logiki i sprzeczne z zasadą racjonalnego ustawodawcy. Celem tego uregulowania było bowiem określenie przypadków subsydiarnej odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe, obok odpowiedzialności za nie samej spółki bądź innej osoby prawnej. Daje ono Skarbowi Państwa dodatkową gwarancję uzyskania należnych świadczeń podatkowych, a jego celem jest obciążenie członków zarządu obowiązkiem wyrównania uszczerbku poniesionego w tym zakresie wskutek pełnienia przez nich funkcji członków zarządu. Wykładnia omawianego przepisu powinna uwzględniać wobec tego przede wszystkim funkcję ochrony praw Skarbu Państwa - podmiotu uprawnionego do uzyskania należności podatkowych.