Wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. II FSK 1223/08

I. Przy ocenie czy podatnik jest uprawiony na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) do potrącenia wydatków za wykonanie na jego rzecz usługi przez kontrahenta w kosztach uzyskania przychodów, nie jest istotne określenie kontrahenta podatnika jako podmiot istniejący lub nieistniejący - gdyż jest to spór o charakterze pojęciowym - ale istotne jest faktyczne wykonanie danej usługi na rzecz podatnika.

II. Organ podatkowy jest zobowiązany na podstawie art. 199a § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) do wystąpienia z powództwem o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego do sądu powszechnego, jeżeli w wyniku przeprowadzonego postępowania podatkowego pozostały nie dające się usunąć wątpliwości, co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe.

III. Organ podatkowy nie może wystąpić z powództwem o ustalenie stanu faktycznego sprawy do sądu powszechnego na postawie art. 199a § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), w tym o ustalenie, że miało miejsce obejście prawa podatkowego i o określenie konsekwencji wynikających z takiego stanu rzeczy, gdyż wskazany przepis dotyczy tylko i wyłącznie wystąpienia do sądu powszechnego w celu poczynienia ustaleń, co do stanu prawnego lub istnienia prawa.

IV. W postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie można skutecznie podnosić zarzutu naruszenia przez organy podatkowe art. 188 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) poprzez nieprzesłuchanie określonych świadków w sytuacji, gdy podatnik nie zgłosił organom wniosku o ich przesłuchanie. W postępowaniu podatkowym bowiem także podatnikowi przysługuje inicjatywa dowodowa, a organy podatkowe nie mają nieograniczonego obowiązku poszukiwania dowodów na potwierdzenie danej okoliczności. Nie można zatem podnosić niekompletności postępowania dowodowego w zakresie nieprzesłuchania świadków, jeżeli strona nie przejawiała inicjatywy dowodowej.