Postanowienie NSA z dnia 22 sierpnia 2008 r., sygn. I FSK 832/08

Skoro zgodnie z umową spółki osobowej działający w jej imieniu wspólnik, wykonujący zawód adwokata, jest uprawniony do samodzielnego, jednoosobowego reprezentowania interesów tejże spółki - w tym w postępowaniu sądowoadministracyjnym (art. 28 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), to dokonanie przez tego adwokata w imieniu spółki czynności wniesienia skargi rodzi obowiązek uiszczenia opłaty od tej skargi bez wezwania, zgodnie z art. 221 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Sylwester Marciniak po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. Spółka Partnerska na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 395/08 w sprawie ze skargi S. Spółka Partnerska na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2007 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług postanawia: oddalić skargę kasacyjną

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 marca 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 395/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę spółki S. Spółka Partnerska na indywidualną interpretację Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2007 r. w zakresie podatku od towarów i usług. Sąd I instancji wskazał, iż ze skargi wynika, iż wniósł ją K. S., będący adwokatem, a z akt wynika, iż do dnia 3 marca 2008 r. strona nie uiściła wpisu stałego od skargi w wysokości 200 zł. Tym samym w sprawie zaszła przesłanka odrzucenia skargi z art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej powoływana jako "P.p.s.a.").

2. W skardze kasacyjnej na powyższe postanowienie strona wniosła o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie art. 221 P.p.s.a. przez błędną jego wykładnię, wyrażającą się w przyjęciu tezy, że osoba wykonująca zawód adwokata lub radcy prawnego, składając skargę na decyzję administracyjną podlegającą wpisowi stałemu, w sprawie osobistej tej osoby lub działając jako reprezentant spółki będącej stroną postępowania, której jest wspólnikiem, ma obowiązek uiszczenia tej opłaty bez wezwania sądu, tak samo jak adwokat lub radca prawny występujący w sprawie w charakterze pełnomocnika procesowego, co Sąd I instancji wywiódł z odpowiedniego zastosowania do interpretacji art. 221 P.p.s.a. art. 175 § 1 i 2 ustawy. W ocenie strony rozumowanie Sądu I instancji obarczone jest błędem logicznym, polegającym na zastosowaniu wnioskowania a contrario wobec normy przepisu, który ma charakter normy wyjątkowej, co stanowi rozszerzającą wykładnię przepisu określającego obowiązek wnoszącego pismo. Nadto z art. 175 § 2 P.p.s.a., znajdującego się w innym dziale niż dział regulujący postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym, nie wynika, że korelatem uprawnienia do osobistego sporządzenia środka odwoławczego jest obowiązek wypełnienia szczególnych wymogów co od pism wnoszonych na innych etapach postępowania. Z art. 193 P.p.s.a. z kolei nie wynika, by możliwe było w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym stosowanie przepisów dotyczących postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, a więc brak jest upoważnienia do interpretowania art. 221 P.p.s.a. przy zastosowaniu reguł wynikających z art. 175 P.p.s.a. Strona wskazała też, iż prawo do podpisania skargi przez partnera spółki będącego adwokatem nie wynika z procesowego upoważnienia, tj. udzielenia pełnomocnictwa, lecz z materialno-prawnego upoważnienia do występowania za spółkę - wspólnik spółki dysponuje przecież uprawnieniem nie tylko do składania oświadczeń i wniosków procesowych, ale też do składania materialnych oświadczeń woli, do czego pełnomocnik procesowy nie jest uprawniony, o ile nie otrzymał wyraźnego umocowania w tym względzie. Strona podniosła również, iż w przypadku, gdy Sąd nie ma ustawowego uprawnienia do zobowiązania strony (lub jej przedstawiciela) do wylegitymowania się, czy przypadkiem nie wykonuje zawodu adwokata i radcy prawnego, wykładnia art. 221 § 1 P.p.s.a. nakładająca na stronę, która sama ujawniła fakt wykonywania zawodu adwokata, dodatkowe obowiązki w zakresie uiszczenia wpisu bez uprzedniego wezwania Sądu jest wykładnią sprzeczną z wzorcem konstytucyjnym inkorporowanym w art. 32 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji RP - uzasadnia to również wadliwość odpowiedniego posługiwania się art. 175 P.p.s.a., albowiem w przeciwieństwie do art. 221 § 1 P.p.s.a. norma ta nakazuje stronie wnoszącej skargę kasacyjną wylegitymować się z posiadanych uprawnień do jej wniesienia. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono też wadliwą subsumcję stanu faktycznego pod normę art. 221 P.p.s.a., przejawiającą się w tym, że czynność sporządzenia nie jest tożsamą z czynnością jego wniesienia, co oznacza, że jakkolwiek skarga jest sporządzana przez osobę posiadającą tytuł adwokata, to jednak jest wnoszona przez podmiot nie będący adwokatem, tj. przez spółkę partnerską, która jest stroną postępowania.