Wyrok NSA z dnia 10 maja 2006 r., sygn. II FSK 737/05

Organ egzekucyjny, jak wynika wyraźnie z art. 29 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Spór co do tego, czy skarżącej skutecznie doręczono decyzję wymiarową objętą tytułem wykonawczym będącym podstawą prowadzenia w stosunku do niej egzekucji nie może być przedmiotem badania w postępowaniu egzekucyjnym. Przedmiotem tego postępowania są bowiem kwestie wyłaniające się w toku samego postępowania egzekucyjnego.

Wyrokiem z 2 marca 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę Ewy Barbary Ż. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 25.10.2004 r., utrzymujące w mocy postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku z 09.09.2004 r., odmawiające, umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko zobowiązanej Ewie Barbarze Ż. Sąd ten wskazał, że z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, iż wnioskiem z 03.04.2004 r. E.B. Ż. wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr SMI 2940/02 z 18.04.2004 r. i o zwieszenie postępowania egzekucyjnego do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia powyższego wniosku. Jako podstawę podano brak wymagalności obowiązku wskazanego w tytule wykonawczym, ze względu na niedoręczenie wnioskodawczyni decyzji podatkowej, będącej podstawą wystawienia wyżej wymienionego tytułu wykonawczego, tj. przesłankę z art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na brak wymagalności dochodzonego świadczenia z powodu braku skutecznego doręczenia decyzji podatkowej z 15.04.1999 r. nr US/IV530/250/94/99 Strona powoływała się również we wcześniejszych środkach zaskarżenia, w tym: - w odwołaniu od w/w decyzji, - w skardze do NSA na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 18.06.2001 r. w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej określającej podatek dochodowy za 1994 r., w skardze do NSA Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19.12.2003 r. w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1994 r., we wnioskach o umorzenie postępowania zabezpieczającego i zawieszenie postępowania egzekucyjnego oraz w zażaleniach na postanowienie organu egzekucyjnego odmawiające uwzględnienia tych wniosków.Prawna skuteczność doręczenia Stronie w/w decyzji podatkowej, stanowiąca podstawowy zarzut w niniejszej sprawie, jak i pozostałej korespondencji z nią związanej, została prawomocnie stwierdzona:- wyrokiem z 18.06.2002 r. sygn. akt SA/Bk 1077/01 w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej określającej podatek dochodowy od osób fizycznych za 1994 r., w którym Sąd jednoznacznie orzekł, iż skoro Urząd Skarbowy w Sokółce dysponował adresem zamieszkania i adresem do doręczeń, przesyłanie korespondencji na adres wskazany jako adres do doręczeń, należy uznać za zgodne z art. 148 ustawy Ordynacja podatkowa;- postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sokółce z 02.09.2002 r. nr USE.VI 3364/2002 w sprawie odmowy umorzenia postępowania zabezpieczającego; - postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 02.10.2002 r. nr PNII723-4/ 02 w sprawie odmowy umorzenia postępowania zabezpieczającego;- postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sokółce z 05.11.2003 r. nr USE.VI 33b4/537/2003 w sprawie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego;- postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19.12.2003 r. nr PNII724 174/03 w sprawie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego;- wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 09.04.2004 r. sygn. akt I SA/Bk 32/04 oddalającym skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19.12.2003 r. nr PNII724-174/03 w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Powyższe orzeczenia nie zostały wyeliminowane z obrotu prawnego i są prawomocne. Fakt wcześniejszego rozstrzygnięcia w postępowaniu podatkowym i sądowym kwestii dotyczącej prawnej skuteczności doręczenia w/w decyzji, jako podstawy wymagalności świadczenia powoduje, że organy podatkowe i egzekucyjne nie mają prawnych podstaw do jej powtórnego merytorycznego rozpatrywania. W tej sytuacji organ odwoławczy stwierdził, że brak jest podstaw do uznania za błędne stanowisko organu egzekucyjnego wskazującego, że nie występuje w niniejszej sprawie przesłanka uzasadniająca umorzenie postępowania egzekucyjnego ze względu na brak wymagalności obowiązku.Zdaniem tego organu w postępowaniu egzekucyjnym nie podlegają ponadto badaniu i rozstrzyganiu kwestie związane z odrębnym postępowaniem podatkowym, w tym dotycząca doręczenia decyzji podatkowej. Na przeszkodzie temu stoi również art. 29 § 1 ustawy egzekucyjnej jednocześnie wskazujący, że organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Stąd też za bezpodstawny organ ten uznał zarzut stawiany organowi egzekucyjnemu naruszenia art. 144, 145, 148, 152 § 1 Ordynacji podatkowej w zakresie doręczenia decyzji podatkowej. Według tego organu również bezpodstawny jest zarzut naruszenia zasady czynnego udziału strony w postępowaniu wyrażonej w art. 10 § 1 Kpa. Przepis ten bowiem zobowiązuje organy administracji publicznej do umożliwienia stronom wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji, a nie postanowienia.W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarżąca wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia zarzuciła:1. naruszenie zasady praworządności wyrażonej w art. Kpa, poprzez nieprawidłowe ustalenie następstw prawnych, wadliwe dokonanie subsumcji i nieprawidłowe ustalenie normy prawnej,2. naruszenie zasady prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 Kpa, poprzez nieokreślenie w toku postępowania, jakie dowody są niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego, nieprzeprowadzenie dowodów służących ustaleniu stanu faktycznego, nieudowodnienie każdego faktu mającego znaczenie prawne,3. naruszenie zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa wyrażonej w art. 8 Kpa, poprzez nieposzanowanie reguł kultury administrowania, wprowadzenie w błąd odwołującej się co do zebranego materiału dowodowego w sprawie, nie uwzględnienie słusznego interesu odwołującej,4. naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu wyrażonej w art. 10 Kpa, poprzez uniemożliwienie odwołującej wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie oraz zgłoszenia żądań przed wydaniem zaskarżonego postanowienia,5. naruszenie przepisu art. 144, 145, 148, 152 § 1 Ordynacji podatkowej w zakresie doręczenia decyzji nr US.IV -530/250/94/99 z 15.04.1999 r. - poprzez niedoręczenie tej decyzji w sposób wskazany w przepisach Ordynacji podatkowej,6. naruszenie art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez prowadzenie tego postępowania na podstawie nieprawomocnej decyzji podatkowej, która nie była odwołującej do dnia dzisiejszego doręczona,7. naruszenie art. 45 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - poprzez brak dowodów u wierzyciela, doręczenia odwołującej decyzji podatkowej będącej podstawą wystawienia tytułu wykonawczego,8. naruszenie art. 56 § 1 pkt 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez nie uwzględnienie wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w przypadku kiedy istnieją uzasadnione przypuszczenia, że egzekucja jest prowadzona bez podstawy prawnej (wystawienie tytułu wykonawczego bez wprowadzenia w obieg decyzji podatkowej) i może wyrządzić odwołującej nieodwracalne skutki w jej mieniu.