Wyrok NSA z dnia 18 września 1998 r., sygn. II SA 1023/98

Sprawa inwestycji dla kilku gmin warszawskich wykracza poza zakres działania gminy i nie może być przedmiotem referendum gminnego /art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym - Dz.U. 1996 nr 84 poz. 386/.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ skargę Gminy Warszawa - (...) na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warszawskiego z dnia 4 czerwca 1998 r. stwierdzające nieważność uchwały Rady Gminy w przedmiocie przeprowadzenia referendum gminnego.

UZASADNIENIE

Wojewoda Warszawski rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 4 czerwca 1998 r., na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./, orzekł o nieważności uchwały nr (...) Rady Gminy Warszawa - (...) z dnia 7 maja 1998 r. w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego na wniosek mieszkańców. W uzasadnieniu stwierdził, że w dniu 7 maja 1998 r. Rada Gminy Warszawa - (...) podjęła uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego na wniosek mieszkańców. Uchwała ta narusza przepisy ustawy z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym /Dz.U. 1996 nr 84 poz. 386/, zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 tej ustawy "w referendum mieszkańcy gminy wyrażają w drodze głosowania swoją wolę co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy". Z przepisu tego wynika, że przedmiotem referendum mogą być tylko takie sprawy ważne dla gminy, które należą do jej zadań i mogą być rozstrzygnięte przez organ gminy. Uczynienie zatem przedmiotem referendum sprawy, której gmina nie może samodzielnie rozstrzygać, narusza art. 1 ust. 1 i art. 3 ust. 2 ustawy o referendum gminnym, gdyż przekształca je w swoiste badanie opinii publicznej, którego wynik nie ma żadnego wpływu na stan sprawy. Budowa Zakładu (...) przy ul. Z. należy do zakresu działania m.st. Warszawy, a w tym stanie rzeczy uchwała Rady Gminy Warszawa - (...) w sprawie referendum jest sprzeczna z art. 5 pkt 2 ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy oraz par. 9 pkt 14 statutu m.st. Warszawy. Zgodnie bowiem z postanowieniami art. 5 pkt 2 ustawy "warszawskiej" do zakresu działania m.st. Warszawy należą sprawy przedsięwzięć publicznych, zwłaszcza o charakterze infrastrukturalnym, mających znaczenie dla całego m.st. Warszawy lub kilku gmin warszawskich, a taki właśnie charakter ma inwestycja przy ul. Z., w szczególności w kontekście finansowania inwestycji ze środków miejskich, jak również planowania zakładu na potrzeby więcej niż jednej gminy; w związku z tym, zgodnie z par. 9 pkt 14 statutu m.st. Warszawy, organem właściwym do zarządzenia referendum /ogólnomiejskiego/ jest wyłącznie Rada m.st. Warszawy. Ponadto należy uwzględnić postanowienia art. 30 i 37 ustawy o referendum gminnym, wynik referendum bowiem nie będzie rozstrzygający, a Rada Gminy nie będzie mogła podjąć jakichkolwiek czynności w celu jego realizacji; referendum gminne, jako dotyczące sprawy należącej do kompetencji Rady Warszawy, nie może być skuteczne i wiążące dla tej Rady. Tak wiec Rada Gminy, jakkolwiek związana wynikiem referendum, nie będzie mogła zrealizować woli mieszkańców gminy, a referendum miałoby wyłącznie charakter konsultacji społecznej. Należy jednocześnie przypomnieć, że omawiana inwestycja była poddana kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego (...) i tym samym wszystkie środki prawne zmierzające do jej wstrzymania zostały już wyczerpane. W tej sytuacji uchwałę Rady Gminy Warszawa - (...) nr (...) z dnia 7 maja 1998 r. w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego na wniosek mieszkańców uznać należy za nieważną.