Wyrok NSA z dnia 16 marca 1998 r., sygn. I SA/Ka 1100/96

Rolnicza spółdzielnia produkcyjna może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów /art. 15 ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ wydatki z tytułu zwrotu członkom spółdzielni kwot zwaloryzowanych nadobowiązkowych wkładów pieniężnych /art. 154 par. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze - Dz.U. nr 30 poz. 210 ze zm./, w części w której nastąpiło ich przeliczenie na podstawie art. 152 par. 2 Prawa spółdzielczego i pod warunkiem, że wykaże, iż wkłady te miały wpływ na wielkość przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Koszty te są potrącalne w roku, w którym zostały poniesione i należy je ustalić w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z działalności opodatkowanej do ogólnych przychodów spółdzielni /art. 15 ust. 2 i ust. 4 zdanie ostatnie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych/.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "P. "w G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 22 maja 1996 r. w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania w podatku dochodowym od osób prawnych za rok 1994 i na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 55 ust. 1 tej ustawy - zasądził od Izby Skarbowej na rzecz skarżącej dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt cztery złote dwanaście groszy tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Urząd Skarbowy w L. decyzją z dnia 26 lutego 1996 r. /nr US-I-730/2/96/US/, powołując się na art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ oraz art. 153 par. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze /Dz.U. Nr 30 poz. 210 ze zm./, określił dla Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "P. "w G. zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za rok 1994 na 227. 603, 90zł /po denominacji/, przyjmując za podstawę opodatkowania kwotę 569.009, 80 zł. W uzasadnieniu organ I instancji powołał się na wynik kontroli Urzędu Kontroli Skarbowej w Cz., w którym ustalono, iż Spółdzielnia zawyżyła o 6 338, 31 zł przychody z działalności pozarolniczej z tytułu pozostałych przychodów nie rozliczonych na działalność rolniczą oraz zawyżyła o 13.240, 00 zł koszty z działalności pozarolniczej z tytułu kosztów ogólnych nie rozliczonych na działalność rolniczą i o 124.483, 60 zł z tytułu waloryzacji wkładów wniesionych w 1991 r., przypadających na produkcję pozarolniczą i ewidencjonowanych w ciężar konta "860 - straty nadzwyczajne". Zarzuty przeciwko wynikowi kontroli skarbowej zostały wniesione w tej ostatniej części, to jest co do nieuznania za koszt uzyskania przychodów kwoty 124.483, 60 zł. Spółdzielnia utrzymywała w nich, że nie waloryzowała żadnego funduszu wkładów, gdyż takiego nie było, lecz jedynie dokonała wypłaty wkładów wniesionych przez członków spółdzielni w 1991 r. według aktualnych cen żyta, przy czym różnicę z tytułu zmiany ceny zaliczono w ciężar strat jako koszty uzyskania przychodów. Urząd Skarbowy wyjaśnił w związku z tym w uzasadnieniu decyzji, iż po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalono, że Spółdzielnia dokonała zwrotu dodatkowych wkładów wniesionych na okres trzech lat zgodnie z uchwałą nr 2/I/2 Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni z dnia 11 kwietnia 1991 r. Wkłady te wniesiono w 1991 r. z podziału dochodu za 1990 r., a zwrócono je w kwietniu 1994 r. w gotówce. Kwota 124.483, 60 zł /różnica między 133.380, 00 zł a 8.896, 40 zł/, ustalona zgodnie z aneksem z dnia 16 sierpnia 1995 r. do załącznika nr 5, stanowiła różnicę w cenie żyta między 1991 r. a 1994 r. ; wypłacono ją członkom Spółdzielni w momencie zwrotu wkładów i odnosiła się do działalności pozarolniczej. Wkłady członków - jak wyjaśnił Urząd Skarbowy - stanowiły równowartość 10 q żyta według cen stosowanych do naliczania podatku rolnego /par. 29a pkt 2 statutu/, podlegały waloryzacji wraz ze zmianą cen żyta i tworzyły zgodnie ze statutem Spółdzielni /par. 73 pkt 8/ fundusz wkładów. Statut ten nie określał, w jaki sposób miał być ewidencjonowany przyrost wartości wkładów. Skoro wniesione w 1991 r. wkłady nie zwiększały podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w 1991 r., lecz jedynie fundusz wkładów, to przyrost wartości tych wkładów nie mógł stanowić kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Kontynuując wywody, Urząd Skarbowy podkreślił, iż za 1994 r. Spółdzielnia zadeklarowała i wpłaciła podatek dochodowy od osób prawnych w wysokości 175 048, 00 zł /po denominacji/, podczas gdy podatek ten powinien wynosić 227 603, 90 zł.