Wyrok NSA z dnia 2 grudnia 1997 r., sygn. SA/Sz 745/97

1. W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 1992 r., a więc zanim określono ustawowo kryteria nieściągalności wierzytelności, do podatnika należało wykazanie, że na dzień utworzenia rezerw istniały możliwe do wykazania podstawy do uznania tworzonych rezerw za nieściągalne.

Nie wystarczy w takim przypadku dysponowanie wiedzą o sytuacji finansowej dłużnika, wynikającą z wzajemnych stosunków, np. rozpatrywania wniosków kredytowych lecz konieczna jest szczegółowa, oparta o wyniki postępowania zmierzającego do odzyskania należności przez wierzyciela, analiza stanu majątkowego /a nie tylko finansowego/ i zdolności produkcyjnych dłużnika.

2. Przez nieściągalność należności, o której mowa w art. 15 ust. 2 pkt 10 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania /Dz.U. nr 21 poz. 86 ze zm./ należy rozumieć obiektywnie istniejący fakt powodujący niemożność zaspokojenia wierzytelności w ogóle, a nie w określonym terminie. Chodzi tu o taką sytuację, gdy wierzyciel nawet po wyczerpaniu wszelkich przewidzianych prawem środków nie uzyska zaspokojenia wierzytelności.

Precyzowanie warunków w jakich można uznać należności za nieściągalne pozostawione zostało w 1992 r. organom podatkowym.

3. Uprawdopodobnienie nieściągalności musi wynikać z nie budzącej wątpliwości oceny skuteczności dotychczasowych działań podatnika, zmierzających do odzyskania wierzytelności jak i dokonanych przez niego, opartych na wskaźnikach ekonomiczno-finansowych prognozach, co do przyszłego rozwoju i stanu majątkowego zadłużonego podmiotu.