Opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych aportu przedsiębiorstwa spółki kapitałowej
Wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki prawa handlowego wywołuje poważne konsekwencje na gruncie kilku podatków, zwłaszcza podatków dochodowych, podatku VAT oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: pcc). Konsekwencje te są uzależnione od wielu czynników. Jednym z nich jest przedmiot aportu. Wokół problemu dotyczącego zakresu zwolnienia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych aportu przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części do innej spółki kapitałowej pojawiają się liczne kontrowersje. Problematyka ta staje się jeszcze bardziej aktualna w kontekście najnowszej nowelizacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: upcc).
Rafał Aleksander Nawrot
Autor jest doktorantem
w Katedrze Prawa Finansowego w WPiA USW
Zmiana umowy spółki jest czynnością podlegającą opodatkowaniu pcc, jeżeli powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania tym podatkiem - zgodnie z fundamentalną zasadą wyrażoną w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) oraz art. 1 ust. 2 upcc. Za zmianę umowy spółki kapitałowej uważa się podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty (art. 1 ust. 3 pkt 2 upcc).
Wyjątek od tej zasady wprowadza przepis art. 2 pkt 6 lit. c) zdanie pierwsze upcc. Zgodnie z dotychczasową redakcją tego przepisu, obowiązującą przed 22 kwietnia 2010 r., opodatkowaniu pcc nie podlegały umowy spółki i ich zmiany związane z wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje, oddziału spółki kapitałowej. Zwolnienie z opodatkowania aportu oddziału spółki kapitałowej do innej spółki kapitałowej powodowało w praktyce poważne wątpliwości interpretacyjne, u podstaw których leżał brak definicji legalnej pojęcia "oddział spółki kapitałowej". Brak tej definicji generował kolejne problemy dotyczące m.in. relacji zakresu znaczeniowego pojęcia "oddział spółki kapitałowej" na gruncie upcc do zakresu pojęcia "przedsiębiorstwo" oraz "zorganizowana część przedsiębiorstwa" w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: updop) oraz ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: uptu). Niejasne było także to, czy "oddział spółki kapitałowej" musi być zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym, aby jego aport do innej spółki kapitałowej mógł korzystać z tego zwolnienia.