Zapasy

Rozdział VIII

Krzysztof Witucki

Opracowanie powstało na podstawie praktycznych doświadczeń pracowników międzynarodowej firmy audytorskiej

1. Prezentacja w bilansie

Zapasy wykazuje się w aktywach bilansu, w pozycji B.I., w podziale na:

1. Materiały.

2. Półprodukty i produkty w toku.

3. Produkty gotowe.

4. Towary.

5. Zaliczki na dostawy.

2. Ogólne zasady wyceny

Jako zapasy wykazuje się przede wszystkim materiały, towary, produkty gotowe, półfabrykaty oraz produkty w toku. W sprawozdaniu zapasy należy wykazać wyłącznie w sytuacji, gdy składniki te stanowią własność jednostki, choć niekoniecznie muszą być składowane w jednostce będącej ich właścicielem. Przyjmuje się, że jako zapasy można traktować tylko takie składniki, które są przeznaczone do wykorzystania zgodnie z ich przeznaczeniem (sprzedaży, zużycia na własne potrzeby) w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego (chyba że ich zwykły cykl zużycia jest dłuższy). W przeciwnym razie powinny być ujęte odpowiednio jako inwestycje lub środki trwałe.

Na dzień bilansowy materiały i towary wycenia się w cenach nabycia lub zakupu (jeśli nie zniekształca to wartości zapasów i wyniku finansowego, tzn. w przypadkach, gdy koszty zakupu nie są istotne; wówczas koszty te są odnoszone na wynik bieżącego okresu), a produkcję w toku - w koszcie wytworzenia.

Cena nabycia to cena zakupu powiększona o koszty tego zakupu (np. koszty transportu) oraz przygotowania do sprzedaży (np. konsygnacja).

UWAGA!

Koszty magazynowania zapasów, co do zasady, nie stanowią elementu ceny nabycia, lecz stanowią koszt okresu, w którym poniesiono te wydatki.

Cenę nabycia materiałów i towarów należy pomniejszyć o elementy zmniejszające cenę (rabaty, opusty i skonta) lub korygujące (np. cenę nabycia będą zmniejszać faktury korygujące otrzymane do momentu zamknięcia ksiąg).

Jeżeli jednostka otrzymuje od dostawców związane np. z przekroczeniem limitów zakupów (najczęściej rozliczane fakturami lub notami księgowymi wystawianymi przez odbiorcę), to także o nie powinna być pomniejszona wycena tych zapasów, do których odnoszą się bonusy. Często jednak taka identyfikacja nie jest możliwa z uwagi na duży asortyment i problemy z przypisaniem bonusów do zapasów jeszcze nierozchodowanych. Wówczas bonusy będą wpływały na obniżenie przychodu (koszt sprzedanych produktów lub towarów).