Plan kont w przedsiębiorstwie - jak pogodzić księgowego z controllerem

Rozdział VI

Izabela Jakubiec

doktor nauk ekonomicznych z zakresu rachunkowości zarządczej, wykładowca, doradca, praktyk

Podstawowym celem rozdziału jest prezentacja zmian wprowadzanych w planie kont w celu wykorzystania danych o wykonaniu na potrzeby analiz "plan - wykonanie". Ważnym aspektem prowadzonych prac jest bowiem zaprojektowanie spójnego systemu planowania, przy jednoczesnym wyeliminowaniu zbytniej pracochłonności. Pogodzenie potrzeb księgowych z zarządczymi jest możliwe i opłacalne.

W tym rozdziale zostaną zaprezentowane podstawy budowy i funkcjonowania więzi między rachunkowością finansową a zarządzaniem.

1. Rachunkowość finansowa i jej związki z zarządzaniem

Mimo różnic występujących między rachunkowością finansową a zarządczą, te dwa podsystemy są wzajemnie powiązane. Informacje z rachunkowości finansowej mogą być wykorzystywane w analizach z zakresu rachunkowości zarządczej. Z kolei rachunkowość zarządcza zapewnia tworzenie informacji niezbędnych do sporządzania sprawozdań wymaganych w ramach rachunkowości finansowych.

Zmiany w regulacjach dotyczących zasad sporządzania sprawozdań finansowych, formułowania polityki rachunkowości i kierunku przyjętego do dalszych zmian w tym zakresie w krajach Unii Europejskiej (wdrażanie postanowień MSR / MSSF), wskazują, że obszary te będą ulegać coraz silniejszej integracji¹.

2. Dlaczego księgowi powinni mieć wiedzę z obszaru zarządczego

Jednym z ważniejszych rozdziałów ustawy o rachunkowości jest rozdział czwarty - precyzujący zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego danego podmiotu. Wśród wskazanych tam metod wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów na uwagę zasługuje wycena rzeczowych składników aktywów obrotowych. Zaprezentowana w ustawie definicja kosztu wytworzenia produktu stanowi podstawę identyfikacji rachunku kosztów, którego wykorzystanie jest niezbędne do celów rachunkowości finansowej.

Według ustawy o rachunkowości koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu (odpowiadających normalnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych).