Rachunkowe i podatkowe aspekty komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego

Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego jest to przekształcenie w całości przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego w spółkę akcyjną lub spółkę z o.o. prawa handlowego, zgodnie z zapisami ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W wyniku komercjalizacji powstaje jednoosobowa spółka Skarbu Państwa. Spółka wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego, bez względu na charakter prawny tych stosunków.

Oznacza to, że przy komercjalizacji obowiązuje zasada sukcesji uniwersalnej, a w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa nie następuje utworzenie nowego podmiotu prawnego, tylko zmiana kształtu prawnego podmiotu już istniejącego.

Jaki jest cel komercjalizacji?

W założeniu przyjmuje się, że celem komercjalizacji jest usprawnienie obrotu gospodarczego, polegające na ujednoliceniu zasad działalności przedsiębiorstw państwowych z tymi, na których opierają się prywatne podmioty gospodarcze. Skomercjalizowane przedsiębiorstwo sprawniej reaguje na sytuacje rynkowe i działania konkurencji, łatwiej pozyskuje zewnętrzne źródła finansowania.

Przedsiębiorstwo państwowe z reguły ma ograniczony dostęp do kapitału, np. nie może emitować obligacji zabezpieczonych majątkiem. Sytuacja ta zmienia się w przypadku przekształcenia.

Istotne znaczenie ma tutaj zmiana zasad zarządzania majątkiem przedsiębiorstwa przejętym po komercjalizacji, zwiększająca odpowiedzialność organów decyzyjnych, które działają według innych reguł niż te, które funkcjonowały w przedsiębiorstwie państwowym.