Zaliczki - najczęstsze problemy z rozliczaniem VAT

Zasady rozliczania zaliczek określa art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. Wynika z niego, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Brzmienie tego przepisu powoduje, że otrzymanie części należności i oczywiście całości należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi przyspiesza powstanie obowiązku podatkowego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług. Wyjątki dotyczą jedynie niektórych czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje w sposób szczególny.

1. Czy wpłaty na przyszłe, nieskonkretyzowane zakupy należy opodatkować VAT

Nie każde otrzymanie zaliczki przez sprzedawcę stanowi otrzymanie części należności, o której mowa w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. Opodatkowaniu VAT podlegają bowiem dostawy towarów i świadczenie usług (oraz pozostałe czynności wymienione w art. 5 ustawy), a nie płatności dokonane z tytułu tych transakcji. W konsekwencji do opodatkowania VAT nie dochodzi w związku z otrzymywaniem należności dotyczących dostaw towarów i świadczenia usług, które nie zostały określone w sposób wyraźny (zob. przykładowo wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 9 października 2001 r. w sprawie C-108/99).

A zatem dla powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania zaliczki konieczne jest, aby między otrzymaniem przez podatnika określonej kwoty a czynnością podlegającą opodatkowaniu (np. dostawą towarów czy świadczeniem usługi) istniał bezpośredni związek.