Jak ująć w księgach rachunkowych i rozliczyć podatkowo nabycie udziałów własnych przez spółkę z o.o. w celu umorzenia
Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw z nich wynikających zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym. Umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zostało uregulowane przepisami ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (dalej k.s.h.).
Nabycie udziałów własnych przez spółkę z o.o. w celu umorzenia - warunki ogólne
Kodeks spółek handlowych wskazuje, że co do zasady spółka z o.o. nie może nabywać własnych udziałów. Wyjątkiem jest m.in. sytuacja, w której spółka nabywa udziały w celu ich umorzenia. Wówczas takie nabycie jest dopuszczalne zgodnie z art. 200 § 1 k.s.h. Umorzenie udziałów możliwe jest (art. 199 k.s.h.) jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Prawo przewiduje przy tym trzy sposoby umarzania udziałów (art. 199 § 1 i § 4 k.s.h.), tj.:
● za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo
● bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe), albo
● w razie ziszczenia się określonego zdarzenia (umorzenie warunkowe).
Tabela 1. Rodzaje umorzenia udziałów w spółce z o.o.
| Umorzenie | |||||
dobrowolne | przymusowe | warunkowe | ||||
Sposób sfinansowania umorzenia | poprzez obniżenie kapitału zakładowego | z czystego zysku | poprzez obniżenie kapitału zakładowego | z czystego zysku | poprzez obniżenie kapitału zakładowego | z czystego zysku |