Porada
Co to są roboty konserwacyjne i kiedy można zastosować do nich obniżoną stawkę VAT
Najczęściej to na wiosnę właściciele budynków i mieszkań przeprowadzają prace zaliczane do kategorii robót konserwacyjnych. Podstawowym problemem przy wykonywaniu tego rodzaju robót jest ustalenie, jaką stawką należy opodatkować wykonywane prace. Wykonanie robót konserwacyjnych w określonych przypadkach może być bowiem opodatkowane stawką obniżoną w wysokości 8%. Wymaga to jednak spełnienia warunków związanych z zakresem tych robót oraz rodzajem obiektu, w którym zostały wykonane.
Czym są roboty konserwacyjne
Pierwszym problemem jest zdefiniowanie, czym są roboty konserwacyjne. Minister Finansów podał definicję robót konserwacyjnych (patrz słowniczek), jednak definicja ta nie do końca pozwala na rozróżnienie, kiedy mamy z nimi do czynienia.
SŁOWNICZEK
Roboty konserwacyjne to roboty inne niż remont, które mają na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części.
- § 7 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT
PRZYKŁAD
Wymiana wyeksploatowanej windy w budynku mieszkalnym stanowi remont tego budynku, który służy odtworzeniu stanu pierwotnego powodującego przywrócenie funkcjonalności tego elementu budynku. Natomiast do robót konserwacyjnych można zaliczyć np. usunięcie drobnych usterek, czyszczenie i smarowanie podzespołów, itp. Wykonanie tych czynności umożliwia dalsze używanie windy, zapobiegając jej wcześniejszemu zużyciu lub zniszczeniu oraz zapewniając bezpieczeństwo jej używania.
Definicja robót konserwacyjnych sformułowana dla celów VAT sprawia w praktyce problemy interpretacyjne, ponieważ nie do końca wyjaśnia różnicę pomiędzy robotą konserwacyjną a remontem. Granica pomiędzy tymi dwiema czynnościami nie zawsze jest też widoczna jak w podanym przykładzie. Definicję remontu zawiera z kolei art. 3 pkt 8 ustawy - Prawo budowlane (patrz słowniczek). Wprawdzie wyraźnie odróżnia ona usługi remontowe od konserwacyjnych, ale definiuje tylko te pierwsze.
Sprawdź definicję remontu w Encyklopedii księgowego na www.inforfk.pl
Warto dodać, że zasadność odwołania się do definicji legalnej wynikającej z Prawa budowlanego (a nie do pojęć języka potocznego) w celu ustalenia znaczenia i zakresu remontu oraz robót konserwacyjnych na potrzeby opodatkowania VAT potwierdził WSA w Poznaniu w prawomocnym orzeczeniu z 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Po 806/11.
SŁOWNICZEK
Remont to wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.
- art. 3 pkt 8 ustawy - Prawo budowlane
Podatnicy często miewają wątpliwości związane z ustaleniem, czy naprawa instalacji budynku powinna być uznana za remont czy za robotę konserwacyjną. W podobnej sprawie wypowiedział się WSA w Warszawie w prawomocnym orzeczeniu z 5 grudnia 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 937/12. Orzeczenie dotyczyło świadczenia usług "pogotowia ciepłowniczego" polegających na zabezpieczaniu i usuwaniu awarii: instalacji ciepłej wody (c.w.), instalacji zimnej wody (z.w.) oraz instalacji centralnego ogrzewania (c.o.). W ocenie sądu usługi interwencyjne wykonywane w ramach "pogotowia ciepłowniczego" nie stanowiły bieżącej konserwacji, m.in. z tego powodu, że nie zapobiegały one powstaniu awarii, ale były świadczone dopiero w momencie jej powstania. Sąd wyjaśnił, że:
Uznać należy, iż dla odróżnienia robót konserwacyjnych od remontu wprowadzona została powyższa definicja robót konserwacyjnych. Rozumie się przez nie roboty mające na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub lokali inne niż remont. Konserwacją nie będzie z całą pewnością demontaż i montaż np. grzejnika, pionu lub części instalacji. Konserwacją nie będą także usługi interwencyjne - wykonywane w przypadku wystąpienia uszkodzeń spowodowanych różnymi, zazwyczaj nagłymi powodami (np. pęknięcie rury, wybuch (gazu), pożar itp.). Pod pojęciem roboty konserwacyjne, o których mowa w § 7 ust. 2 powołanego rozporządzenia, należy rozumieć wykonywane usługi nie polegające na odtworzeniu stanu pierwotnego, ale mające na celu utrzymanie instalacji w dobrym stanie, w celu jej zabezpieczenia przed szybkim zużyciem się, czy też zniszczeniem i dla utrzymania jej w celu użytkowania w stanie zgodnym z przeznaczeniem. Tak więc konserwacją będą prace wykonywane na bieżąco w węższym zakresie niż roboty budowlane określone jako remont.
(...) Wykładnia językowa wskazuje zatem, że w pojęciu "konserwacji" nie mieści się naprawa niedziałających urządzeń, bowiem ta polega na przywróceniu ich sprawności.
W odróżnieniu usług konserwacyjnych od remontowych pomocna może być tabela.
Porównanie usług remontowych i konserwacyjnych
| Remont | Konserwacja |
| Odtworzenie stanu pierwotnego, który służy przywróceniu wartości użytkowej budynku lub jego części (np. wymiana zużytej instalacji wentylacyjnej na nową). | Utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części, przez co zapobiega ich zużyciu lub zniszczeniu, zapewnia bezpieczeństwo ich użytkowania i pozwala dalej używać tych samych elementów (np. czyszczenie instalacji wentylacyjnych). |
| Wymiana zużytych elementów na nowe - występuje zarówno w ramach usług remontowych, jak i konserwacyjnych. | |
| Wymiana zużytych elementów na nowe w ramach remontu - służy przywróceniu wartości użytkowej budynku lub jego części (np. wymiana instalacji wentylacyjnej budynku lub jej odcinków). | Wymiana zużytych elementów na nowe w ramach konserwacji - służy zachowaniu przydatności i zapewnia bezpieczeństwo używania, ale nie wpływa istotnie na wartość użytkową budynku lub jego części (np. wymiana filtrów powietrza, tj. pojedynczych elementów instalacji wentylacyjnej). |
| Naprawa niedziałających urządzeń, bowiem ta polega na przywróceniu ich sprawności. | Zabezpieczenie przed szybkim zużyciem się, czy też zniszczeniem i utrzymanie urządzeń w celu ich użytkowania w stanie zgodnym z przeznaczeniem. |
Obniżona stawka VAT na roboty konserwacyjne
Usługi remontowe są opodatkowane obniżoną stawką VAT, jeżeli są wykonywane w obiektach budowlanych lub ich częściach zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. W przypadku robót konserwacyjnych obniżoną stawką mogą być objęte także usługi wykonywane w obiektach nieobjętych społecznym programem mieszkaniowym. O opodatkowaniu robót konserwacyjnych obniżoną stawką decyduje nie tylko rodzaj obiektu, w którym są wykonywane prace, ale też dodatkowe warunki, które muszą być przy tym spełnione. Przedstawimy je w tabeli.
Usługi konserwacyjne - rodzaje obiektów, warunki stosowania stawki 8%
| Rodzaje obiektów | Warunki |
| 1. Obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części (z wyłączeniem lokali użytkowych), do których zalicza się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane według PKOB w dziale 11 (budynki jednorodzinne, o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe oraz budynki zbiorowego zamieszkania) | - powierzchnia użytkowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego nie może przekraczać 300 m2 - powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie może przekraczać 150 m2 |
| 2. Lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych wg PKOB w dziale 12 | powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie może przekraczać 150 m2 |
| 3. Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych (obiekty sklasyfikowane wg PKOB w klasie ex 1264) | w tym przypadku nie ma dodatkowych warunków, w szczególności nie ma znaczenia powierzchnia użytkowa obiektu |
| 4. Obiekty nieobjęte społecznym programem mieszkaniowym | - roboty konserwacyjne muszą dotyczyć obiektów wymienionych w pkt 1 i 2 - wartość towarów bez podatku wchodzących w podstawę opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy |
W przypadku usług konserwacyjnych wykonywanych w obiektach nieobjętych społecznym programem mieszkaniowym należy zawsze określić, jaki procent ceny netto usługi stanowi wartość towarów użytych do prac konserwacyjnych. Jeżeli wartość netto towarów przekracza 50% podstawy opodatkowania z tytułu wykonania roboty konserwacyjnej, sprzedaż usługi należy opodatkować stawką 23%.
PRZYKŁAD
Podatnik świadczył roboty konserwacyjne w budynku mieszkalnym jednorodzinnym o powierzchni przekraczającej 300 m2. Roboty obejmowały usługę (40% ceny netto) oraz dostawę towarów (60% ceny netto). Udział wartości netto towarów w całkowitym obrocie z tytułu sprzedaży roboty konserwacyjnej przekroczył 50%. Wobec tego roboty konserwacyjne wykonane w budynku mieszkalnym nieobjętym społecznym programem mieszkaniowym podlegają opodatkowaniu stawką 23%.
Roboty konserwacyjne mogą dotyczyć przede wszystkim instalacji wbudowanych w konstrukcję budynku, np. instalacji wodno-kanalizacyjnych, gazowych, elektrycznych, centralnego ogrzewania, wentylacyjnych, przeciwpożarowych itd. Na str. 17 - przegląd interpretacji wydanych w sprawie opodatkowania robót konserwacyjnych obniżoną stawką VAT.
Interpretacje MF w sprawie robót konserwacyjnych
| 1. Usługi konserwacji instalacji przyzywowych (domofonów i wideodomofonów) Organ podatkowy, odnosząc się do usług konserwacji instalacji przyzywowych (domofonów i wideodomofonów), stwierdził, że wykonywane przez podatnika usługi, spełniające definicję robót konserwacyjnych zawartą w § 7 ust. 2 rozporządzenia, polegające na konserwacji instalacji przyzywowych (domofonów i wideodomofonów) w budynkach mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa jest mniejsza niż 300 m2 oraz w lokalach mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa jest mniejsza niż 150 m2 (tj. w obiektach budowlanych zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym), są opodatkowane stawką podatku w wysokości 8%, na podstawie § 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia. Interpretacja indywidualna z 23 stycznia 2013 r., sygn. IPTPP4/443-715/12-4/UNR, wydana przez Dyrektora IS w Łodzi |
| 2. Usługi konserwacji instalacji antenowych, radiowych, telewizyjnych i satelitarnych Dyrektor IS w Bydgoszczy potwierdził, że czynności polegające na konserwacji instalacji antenowych, radiowych, telewizyjnych i satelitarnych w budynkach mieszkalnych, sklasyfikowanych według PKOB pod symbolem 111, 112 i 113, podlegają opodatkowaniu stawką 8%: (...) jeżeli faktycznie usługi te miały na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów tych budynków lub ich części i były wykonane w obiektach objętych społecznym programem mieszkaniowym w rozumieniu art. 41 ust. 12a ustawy o podatku od towarów i usług. Interpretacja indywidualna z 6 lutego 2013 r., sygn. ITPP3/443-223/12/AT, wydana przez Dyrektora IS w Bydgoszczy |
| 3. Usługi konserwacji systemów przeciwpożarowych w budynkach uniwersytetu W przypadku wykonywania usług konserwacji systemów przeciwpożarowych w budynkach uniwersytetu, tj. domach studenckich i budynkach administracyjnych, Dyrektor IS w Łodzi uznał za zasadne opodatkowanie obniżoną stawką wyłącznie robót wykonanych w domach akademickich. Uznał bowiem, że: (...) w zakresie świadczonych przez Wnioskodawcę usług polegających na naprawie i konserwacji systemów przeciwpożarowych w domach studenckich sklasyfikowanych w Dziale 11, Grupie 113 PKOB, spełnione zostaną przesłanki określone w § 7 rozporządzenia, na podstawie którego zastosowanie preferencyjnej 8% stawki podatku od towarów i usług jest prawnie dopuszczalne. Natomiast usługi napraw i konserwacji systemów teletechnicznych w budynkach administracyjnych Uczelni, tj. budynkach innych niż objęte społecznym programem mieszkaniowym będą podlegały opodatkowaniu stawką podstawową, tj. 23%. Interpretacja indywidualna z 3 kwietnia 2013 r., sygn. IPTPP1/443-91/13-4/IG, wydana przez Dyrektora IS w Łodzi |
Czy konserwacja wind w budynkach wielorodzinnych wymaga sprawdzania powierzchni użytkowej mieszkań
PROBLEM
Podatnik świadczy usługi związane z konserwacją wind w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. Czy zastosowanie obniżonej stawki VAT wymaga sprawdzania powierzchni użytkowej mieszkań w budynku, którego dotyczy konserwacja?
