Wycena bilansowa według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

Wiele z tych zmian nie powinno być dla naszej praktyki wielkim zaskoczeniem, ponieważ „duża” nowelizacja ustawy o rachunkowości w znacznej mierze polegała na dostosowaniu polskiego prawa bilansowego do MSR. Począwszy od 2002 r. musimy stosować przepisy dotyczące np. leasingu, instrumentów finansowych czy utraty wartości aktywów. Jednak wiele rozwiązań MSR będzie stanowiło dla polskich księgowych nowość. Nie chodzi tutaj o nowo wprowadzone standardy (nazywane już nie MSR, a MSSF), lecz o rozwiązania od dawna istniejące, których nie przyjęto do polskiego prawa bilansowego. Z obserwacji praktyki wynika, że największe problemy stwarza i nadal będzie stwarzać wycena bilansowa.

Wycena bilansowa pełni kluczową rolę w sprawozdawczości finansowej bazującej na Międzynarodowych Standardach Rachunkowości. Bilans jest narzędziem pomiaru wartości przedsiębiorstwa mierzonej wielkością kapitału własnego. Warunkiem rzetelnej prezentacji tak rozumianej wartości jednostki jest rzetelna wycena aktywów i zobowiązań. Mimo że w myśl Założeń Koncepcyjnych MSR pełen obraz sytuacji finansowej jednostki widoczny jest tylko wówczas, gdy oglądamy jednocześnie bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych (innymi słowy, żadne z tych trzech sprawozdań osobno nie dostarcza wszystkich informacji niezbędnych do podejmowania decyzji ekonomicznych), to środek ciężkości sprawozdawczości finansowej wyraźnie spoczywa na bilansie. Wyrazem tego są definicje elementów sprawozdań finansowych, a przede wszystkim podejście do wyceny poszczególnych składników aktywów i zobowiązań.

W Założeniach Koncepcyjnych MSR przedstawiono cztery podejścia do wyceny. Pierwszym z wymienionych jest koncepcja kosztu historycznego. Zgodnie z nią aktywa są ujmowane w kwotach gotówki lub jej ekwiwalentów wydatkowanych w momencie nabycia lub wartości godziwej określonej w momencie nabycia. Według koncepcji kosztu odtworzenia bądź kosztu bieżącego aktywa wyceniane są w kwotach gotówki lub jej ekwiwalentów, jakie musiałyby być zapłacone, jeśli takie same lub ekwiwalentne aktywa nabyto by bieżąco.