Odprawy i odszkodowania

Zwolnienia grupowe

Zwolnienia grupowe pracowników to potoczna nazwa trybu stosowanego na podstawie ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (DzU z 1990 r. nr 4, poz. 19 ze zm.). Adresatem ustawy są zakłady pracy, w których następuje zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, w tym także, gdy zmiany te następują w celu poprawy warunków pracy lub warunków środowiska naturalnego. Mają one powodować konieczność jednorazowego – lub w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące – rozwiązania stosunków pracy z grupą pracowników obejmującą co najmniej 10 proc. załogi w zakładach zatrudniających do 1000 pracowników lub co najmniej 100 pracowników w zakładach zatrudniających powyżej 1000 pracowników (ust. 1). Przepisy ustawy stosuje się także do zakładów pracy w przypadku ogłoszenia ich upadłości lub likwidacji, z zastrzeżeniem art. 7a. (ust. 2).

Przepisy ustawy (z wyjątkiem art. 2–4) stosuje się także w razie podejmowania przez kierownika zakładu pracy indywidualnych decyzji o zwalnianiu pracowników z przyczyn wymienionych w przytoczonym wyżej art. 1 ust. 1, jeżeli są one wyłącznym powodem uzasadniającym rozwiązanie stosunku pracy, a zwolnienia w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące obejmują nie więcej niż 100 pracowników w zakładach zatrudniających do 1000 pracowników lub nie więcej niż 100 pracowników w zakładach zatrudniających powyżej 1000 pracowników, z zastrzeżeniem ust. 2–5 (art. 10).

Osobom zwalnianym na podstawie wspomnianej ustawy, oczywiście przy spełnieniu określonych w niej wymagań, należą się odprawy pieniężne. Nie wszyscy jednak pracodawcy i pracownicy właściwie interpretują jej przepisy, dlatego niemało spraw trafia do sądów.

Warunek konieczny

Joanna M. odprawy pieniężnej dochodziła przed rejonowym sądem pracy. Została zatrudniona 1 kwietnia 1996 r. początkowo na podstawie umowy na czas określony, następnie na czas nie określony. 19 lutego 1998 r. wypowiedziano jej warunki pracy i od 1 kwietnia tegoż roku zaproponowano zatrudnienie w innym dziale z zachowaniem dotychczasowego stanowiska i wynagrodzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia zmieniającego podano likwidację jej komórki organizacyjnej. Kobieta nie przyjęła nowej propozycji, dlatego rozwiązano z nią umowę o pracę 31 marca 1998 r. Wtedy wystąpiła do sądu. W uzasadnieniu podała, że w okresie wypowiedzenia wzrosła liczba etatów u pracodawcy. Z ruchów kadrowych wynikało, że zwolniono 15, a przyjęto 16 osób. Wobec tego nie zmniejszono zatrudnienia w ciągu 3 miesięcy po rozwiązaniu umowy.