Czas pracy. Systemy czasu pracy

Pracodawca może wybrać odpowiedni dla specyfiki jego zakładu system czasu pracy. Aby jednak tego dokonać, musi posiadać wiedzę o każdym z nich.

Najpowszechniejszym z systemów czasu pracy jest podstawowy system czasu pracy (art. 129 k.p.), który charakteryzuje się pracą świadczoną przez 8 godzin na dobę, przeciętnie 40 godzin tygodniowo, w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Jest więc to system, w którym pracownik, co do zasady, świadczy pracę przez 5 dni w tygodniu po 8 godzin, co daje tygodniowo 40 godzin pracy. Należy jednak zauważyć, że praca może się odbywać przeciętnie przez 5 dni tygodniowo, możliwe jest więc, że pracownik będzie pracował w jednym tygodniu przez 6 dni, a w innym przez 4 dni. Również 40-godzinna norma tygodniowa jest normą przeciętną, a więc nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca zaplanował pracę nierównomiernie w poszczególnych tygodniach okresu rozliczeniowego.

Wprowadzenie 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego musi być dodatkowo uzasadnione nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg procesu pracy.

System równoważnego czasu pracy charakteryzuje się możliwością przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy powyżej 8 godzin, co musi jednak zostać zrównoważone w innych dniach przez zaplanowanie pracy w mniejszym wymiarze godzinowym lub zaplanowanie dodatkowych dni wolnych. Planując pracę w takim systemie musimy zatem pamiętać o wymiarze czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego oraz o konieczności zapewniania pracownikom dni wolnych z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy oraz ewentualnie tzw. dni harmonogramowo wolnych od pracy (powodujących zrównoważenie czasu pracy).