Data publikacji: 30.10.2003
ODPRAWY I RENTY
Odprawy występujące w prawie pracy łączy cel, jakiemu służą. Ich zadaniem jest wprawdzie częściowa, lecz szybka kompensata straty poniesionej przez uprawnionego, takiej jak utrata zatrudnienia czy śmierć osoby przyczyniającej się do utrzymania, a przez to złagodzenie trudów dostosowania się do nowej sytuacji, wywołanej uszczupleniem dotychczasowych źródeł finansowania. Wysokość otrzymanej odprawy jest ściśle związana z profesją uprawnionego, a częstokroć z jego miejscem pracy, z uwagi na fakt, iż przepisy szczególne i prawo zakładowe przewidują liczne odstępstwa od regulacji kodeksowych.
ODPRAWA PIENIĘŻNA
Warunki nabycia
Uprawnionym do odprawy pieniężnej przewidzianej ustawą z 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 980 ze zm.) jest pracownik, z którym został rozwiązany stosunek pracy (w drodze wypowiedzenia przez pracodawcę albo na mocy porozumienia stron, w trybie zwolnień grupowych lub indywidualnych) z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, w tym także, gdy zmiany te następują w celu poprawy warunków pracy lub warunków środowiska naturalnego, jak również w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 29 marca 2001 r. (I PKN 291/00, OSNP 2003/2/30), miarodajnym momentem stwierdzenia zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy jest data ustania stosunku pracy z pracownikami zwalnianymi indywidualnie w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).
Pracodawcy zatrudniający poniżej 20 pracowników od 1 lipca 2003 r. zostali zwolnieni z obowiązku wypłaty odpraw pieniężnych w przypadku przeprowadzania redukcji z ww. przyczyn. Jednak zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 135, poz. 1146), do postępowań dotyczących rozwiązywania stosunków pracy, trwających w dniu wejścia zmian w życie (tj. 1 lipca 2003 r.), znajdują zastosowanie przepisy dotychczasowe.