Odprawa rentowa nie dla każdego

Odprawa jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym o charakterze powszechnym, przysługującym wszystkim pracownikom spełniającym kodeksowe warunki. Warunki nabycia prawa do odprawy określone zostały w art. 92¹ Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem „pracownikowi spełniającemu warunki do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Przez pojęcie „ustanie stosunku pracy” należy rozumieć rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę lub pracownika za wypowiedzeniem lub rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron lub pod warunkiem, że przyczyną tego rozwiązania umowy o pracę jest przejście pracownika na emeryturę lub rentę. Ten związek między ustaniem stosunku pracy a uzyskaniem uprawnień do świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych jest elementem koniecznym do ubiegania się o odprawę emerytalną lub rentową.

Związek między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty ma charakter:

• czasowy - gdy rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do świadczenia, niezależnie od przyczyn rozwiązania stosunku pracy,

• przyczynowy - gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje dlatego, że pracownikowi przysługuje prawo do emerytury lub renty,

• czasowo-przyczynowy - gdy przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do emerytury lub renty i rozwiązanie stosunku pracy następuje w chwili przyznania świadczenia,

• funkcjonalny - gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje wprawdzie przed ustaleniem prawa do świadczenia emerytalno-rentowego, ale przyznanie świadczenia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia.

Powstanie prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej nie musi mieć miejsca bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, byleby między tym rozwiązaniem a powstaniem prawa do tych świadczeń zachodził „związek”. Może to być oczywiście związek przyczynowy i czasowy, ale wystarczy także związek funkcjonalny, gdyż w przeciwnym razie ustawodawca posłużyłby się bardziej restryktywną z punktu widzenia interesów pracownika formułą prawną, wymagającą np., by rozwiązanie stosunku pracy następowało „z powodu” (z przyczyny) nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej bądź z powodu podjęcia przez strony (stronę) stosunku pracy działań zmierzających do uzyskania przez pracownika emerytury lub renty inwalidzkiej i uzyskania przez niego takiego świadczenia. Posługując się szerszym pojęciem „związku” ustawodawca pozostawił tym samym większą swobodę organom orzekającym w zakresie obejmowania prawem do odprawy także tych pracowników, w przypadku których rozwiązanie stosunku pracy nie zbiega się ściśle w czasie z nabyciem prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej.