Dwóch wspólników spółki z o.o. a umowa o pracę jednego z nich

W praktyce nierzadko wątpliwości budzi możliwość zatrudnienia jednego z dwóch wspólników spółki z o.o. na podstawie umowy o pracę i ustalenie, że z tego tytułu podlega on ubezpieczeniom społecznym jako pracownik. Kwestie te są też często przedmiotem sporów z ZUS-em, który kwestionuje takie zatrudnienie. Istotne znaczenie w tym zakresie mają przepisy ubezpieczeń społecznych i prawa pracy określające zasadnicze cechy stosunku pracy.

Podleganie ubezpieczeniom

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.; dalej: ustawa systemowa) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Według zaś art. 13 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Przy czym za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniami wynikającymi z art. 8 ust. 2 i 2a ustawy systemowej. W myśl zaś tych przepisów - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 art. 8 ustawy systemowej - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Natomiast za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a ustawy systemowej). Jest to więc nieco szersza definicja pracownika niż to wynika z kodeksu pracy. Natomiast wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. podlega ubezpieczeniom, tak jak osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej).