Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. za nieopłacone składki ZUS

Ryszard Sadlik

sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach

delegowany do orzekania w Sądzie Okręgowym w Kielcach w Wydziale Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedzialność członków zarządu wynika z przepisu art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn.zm.), który odsyła do art. 116 ustawy z 29 sierpnia - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn.zm.). Dlatego też zasady odpowiedzialności członków zarządu za nieopłacone składki należy rozpatrywać na analogicznych zasadach, jak odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki. Zgodnie zaś z art. 116 ordynacji - za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje przy tym tylko zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu (§ 2 art. 116). Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. A zatem dla przyjęcia odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne konieczne jest ustalenie, że zobowiązania te powstały w czasie pełnienia przez niego obowiązków członków zarządu i przerodziły się w zaległości spółki, a egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Tak też wskazywał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 3 marca 2004 r. (sygn. akt III AUa 477/03; OSA 2004/12/28). Oznacza to, że w razie zaistnienia ww. przesłanek, ZUS może wydać decyzję zobowiązującą członka zarządu spółki z o.o. do zapłaty nieuiszczonych przez spółkę składek na ubezpieczenie społeczne. Przy czym warunki te muszą być spełnione łącznie. Odpowiedzialność członków zarządu ma charakter osobisty (obejmuje cały ich majątek obecny i przyszły) oraz solidarny wraz z pozostałymi członkami zarządu. Solidarny charakter odpowiedzialności uregulowany jest w art. 366-377 k.c. i powoduje, że ZUS może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń od wszystkich członków zarządu łącznie, od kilku z nich lub też tylko od jednego (np. tego, którego majątek osobisty daje największe szanse na uzyskanie zaspokojenia niezapłaconych składek). Jest to rozwiązanie bardzo korzystne dla ZUS, gdyż ułatwia mu uzyskanie zapłaty.