Opodatkowanie zachowku

Od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2001 r. nr 134, poz. 1509) organy skarbowe, Ministerstwo Finansów oraz Naczelny Sąd Administracyjny niemal zgodnie uznawały, iż kwota otrzymana tytułem zachowku powinna być opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Oto wybór charakterystycznych fragmentów rozstrzygnięć NSA w sprawie opodatkowania zachowku: Zaspokojenie roszczenia o zachowek nie stanowi nabycia praw majątkowych w drodze spadku lub darowizny, co stanowiłoby podstawę prawną opodatkowania w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (wyrok NSA w Katowicach z 3 października 1990 r., SA/Ka 470/90, POP z 1992 r., nr 4). Suma pieniężna uzyskana od spadkobiercy z tytułu zachowku podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tylko w wypadku powołania, zapisu i darowizny zachowek będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (wyrok NSA we Wrocławiu z 5 września 1996 r., I SA/Wr 211/96, Prawo Gosp. z 1997 r., nr 5). Wypłata zachowku stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (wyrok NSA w Warszawie z 16 lipca 1997 r., III SA 358/96, POP z 1999 r., nr 4). Przychody z tytułu zachowku nie podlegają przepisom o podatku od spadków i darowizn. Opodatkowane są podatkiem dochodowym, a zachowek nie został enumeratywnie wymieniony wśród źródeł przychodu określonych w art. 10 ust. 1 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zaliczyć go zatem należy do przychodów z tzw. innych źródeł (wyrok NSA w Warszawie z 24 lutego 1999 r., III SA 7642/98, niepublikowany).