Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. nr 76, poz. 809) doprecyzowała prawa i obowiązek inspektorów pracy oraz kontrolowanych pracodawców, a także uporządkowała zasady postępowania w trakcie kontroli. Jednocześnie dostosowano przepisy ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy do postanowień Konstytucji RP i prawa Unii Europejskiej.

Przepisy o trybie czynności kontrolnych inspektorów pracy rozproszone dotąd w różnych aktach prawnych rangi nieustawowej, mające często charakter instrukcji wewnętrznych, przeniesiono z uchwał Prezydium Sejmu i zarządzeń Głównego Inspektora Pracy do znowelizowanej ustawy. Spowodowało to, że organy PIP uzyskały pełną ustawową podstawę do przeprowadzania kontroli w zakładach pracy. Dotychczas bowiem było to nieprecyzyjnie określone i w głównej mierze kontrola opierała się na przepisach wewnętrznych, co było niezgodne z ogólnymi przyjętymi zasadami dotyczącymi kontroli państwowej.